طرفداران ایده ناکام آزادسازی ارز، به دنبال قربانی: همتی یا فرزین، کدام یک؟

گروه اقتصاد - توانآپ: نوسانات اخیر نرخ ارز و به تبع آن طلا و سکه، موجب بروز التهاباتی در اقتصاد ایران شده است. اکنون شاهد تغییرات قیمتی در اکثر بازارهای داخلی و نرخ کالاها هستیم. در این شرایط، نخستین سوالی که مطرح می‌شود این است که دلیل اصلی جهش نرخ غیررسمی در بازار ارز چیست؟ آیا تنها تحولات جهانی عامل این شوک به نرخ ارز است یا برخی سیاستگذاری‌های داخلی و تحولات اقتصادی نقش بیشتری داشته‌اند؟

در خصوص نرخ ارز در سال 1402، می‌توان به تجربه‌ی عملیات وعده صادق 1 اشاره کرد. سال 1402 از نظر تغییرات بین‌المللی و شوک‌های خارجی، سالی کم‌خطر برای کشور نبود. با این حال، سیاست تثبیتی بانک مرکزی توانست رشد نرخ ارز را کنترل کند و اگرچه نرخ ارز در بازار غیررسمی به دنبال برخی شوک‌های خارجی افزایش‌هایی داشت، اما مجدداً به نرخ تعادلی خود بازگشت.

تغییر سیاست‌های بانک مرکزی با روی کار آمدن تیم اقتصادی دولت جدید، به شدت محسوس بود. شخص وزیر اقتصاد در همان روزهای نخست تصریح کرد که به سیاست تثبیت اعتقادی ندارد و بر لزوم رشد نرخ ارز رسمی تأکید کرد. تجربه سال‌های گذشته، به ویژه سال‌هایی که تحریم‌ها شدت یافته، نشان داده که این نوع سیاست‌ها بارها شکست خورده و منجر به جهش‌های ارزی شده است. به همین دلیل، تیم اقتصادی دولت جدید با رویکرد تک‌نرخی کردن ارز، سکان اقتصاد کشور را در دست گرفت و سیاست تثبیت را کنار گذاشت.

اگرچه ایده‌ی تک‌نرخی‌سازی ارز مطرح شد، اما در عمل نرخ ارز تک‌نرخی نشد. وزیر اقتصاد بر افزایش نرخ نیما-توافقی تأکید کرد، در حالیکه کارشناسان نسبت به تبعات تورمی این اقدام هشدار داده بودند. اما وزیر اقتصاد در پاسخ به این انتقادات بیان کرد که افزایش نرخ نیما به معنای افزایش تورم نیست و تجربه‌های گذشته این موضوع را تأیید می‌کند.

در حالی که رئیس بانک مرکزی نیز بر محدودیت افزایش نرخ ارز نیما تأکید داشت، فاصله دلار آزاد و دلار رسمی پس از راه‌اندازی بازار ارز توافقی در حدود 25 درصد بود، اما با افزایش اخیر دلار آزاد و عدم تغییر در نرخ دلار توافقی، این فاصله به 35 درصد رسید. این افزایش فاصله نشان‌دهنده ناکامی سیاست تک‌نرخی‌سازی است که توسط تیم جدید اقتصادی دولت مورد پیگیری قرار می‌گرفت.

وزیر اقتصاد این روزها خود را حافظ ارزش پول ملی بانک مرکزی می‌داند و مسئولیتی در این زمینه نمی‌پذیرد، در حالی که تغییرات سیاست‌های ارزی کشور به مدیریت او مرتبط است. مشخص کردن کف دلار 73 هزار تومانی در مجلس و عقیده وزیر به حذف و جهش ناگهانی نرخ نیما نشان از تغییر رویکرد اقتصادی او دارد.

با روشن شدن ناکامی سیاست آزادسازی و تک‌نرخی‌سازی ارز، طرفداران این ایده به دنبال مقصر می‌گردند. هجمه‌های اخیر علیه بانک مرکزی در رسانه‌های این جریان، به منظور دفاع از ایده‌های ناکام خود ارزیابی می‌شود. این جریان فکری نشان داده که برای حفظ نظرات خود، هر شخصی را قربانی می‌کند، چه وزیر اقتصاد باشد و چه رئیس کل بانک مرکزی. به نقل از رجانیوز

انتهای پیام/