اخبار
هشدار درباره خطرات امضاهای طلایی
در حالی که مسئولان به منظور حمایت از صادرکنندگان کوچک و متوسط و تسهیل فرآیند بازگشت ارز از طرح «امتیاز صادراتی» رونمایی کرده‌اند کارشناسان نسبت به خطرات ناشی از اجرای غیرشفاف این طرح هشدار می‌دهند. این طرح که قرار است در بستر یک بازار معاملاتی ثانویه پیاده‌سازی شود امتیازات قابل خرید و فروش را در اختیار برخی صادرکنندگان قرار می‌دهد. این امتیاز امکان فروش ارز حاصل از صادرات با قیمت توافقی را فراهم می‌کند اما تعیین مشمولان و نحوه تخصیص امتیازها به نهادهای اجرایی سپرده شده است که این موضوع نگرانی‌ها را درباره احتمال بروز رفتارهای سلیقه‌ای و رانت‌جویی افزایش داده است.
علیرغم اینکه هدف اصلی طرح کمک به صادرکنندگان در انجام تعهدات ارزی و هم‌راستایی سیاست‌های ارزی و تجاری اعلام شده اما این سیاست می‌تواند بسترهایی را برای بهره‌برداری از رانت ارزی فراهم کند. کارشناسان بر این باورند که در صورت فقدان شفافیت و عدالت در اجرا این طرح ممکن است به جای ابزار حمایتی به منبعی برای بی‌عدالتی و ناکارآمدی اقتصادی تبدیل شود.
دولت اخیراً به منظور حمایت از صادرکنندگان خرد و متوسط از طرح «امتیاز صادراتی» رونمایی کرده است. این طرح که با هدف تسهیل تجارت و حمایت از بازگشت ارز حاصل از صادرات طراحی شده در چارچوب بازار معاملاتی ثانویه به صادرکنندگان مشمول امتیازهای متفاوتی اعطا خواهد کرد. کارشناسان معتقدند موفقیت این طرح در گرو شفافیت کامل در اجرا و نظارت دقیق بر عملکرد بازار ثانویه است. در غیر این صورت این سیاست ممکن است به یک چالش اقتصادی جدید بدل شود و بر مشکلات تجاری کشور بیافزاید.
طرح «امتیاز صادراتی» که به تازگی به ادبیات کارشناسی حوزه صادرات ملحق شده است به دنبال حمایت از صادرات و تقویت انگیزه صادرکنندگان خرد و متوسط در قالب قانون بودجه ۱۴۰۴ به اجرا در می‌آید. مقامات ارشد بانک مرکزی از تدارک راه‌اندازی بازار معاملات امتیاز صادراتی خبر داده‌اند.
رئیس کل بانک مرکزی هدف از طراحی این ابزار را نزدیکی بیشتر سیاست‌های ارزی و تجاری معرفی کرده است. به گفته وی شناسایی بنگاه‌های دارای شرایط استفاده از این ابزار بر عهده وزارت صمت است و این وزارتخانه بنگاه‌های واجد شرایط را به بانک مرکزی معرفی خواهد کرد. این بنگاه‌ها می‌توانند در بازار ثانویه با یکدیگر رقابت کنند و نسبت به خرید و فروش امتیاز صادراتی اقدام نمایند.
امتیاز صادراتی به معنای حقی است که صادرکنندگان در قبال صادرات کالا و خدمات خود به دست می‌آورند و می‌توانند آن را در بازار ارز معامله کنند. این امتیاز در واقع سهمی از ارز حاصل از صادرات است که به صادرکننده تعلق دارد و می‌تواند در سامانه معاملات بازار ارز تجاری به فروش برسد و یا برای مصارف دیگر استفاده شود.
بانک مرکزی با همکاری وزارت اقتصاد و سازمان توسعه تجارت کارگروهی را به منظور تعیین سازوکار خرید و فروش امتیاز صادراتی تشکیل داده است. بر اساس آئین‌نامه این طرح بانک مرکزی موظف است در مدت معین نسبت به تسویه ریالی ارز واگذار شده به صادرکنندگان اقدام کند.
کالاهای صادراتی و وارداتی مشمول دریافت گواهی امتیاز صادراتی نیز باید توسط این کارگروه مشخص شود. هیأت وزیران تصویب کرده که کارگروه موظف است فهرست کالاها و قواعد مربوط به این بازار را در زمان‌های مشخص اعلام و به روزرسانی کند.
در نهایت سازمان توسعه تجارت باید لیست کالاها را مشخص کرده و میزان امتیاز را تعیین کند تا این امتیازها با برخی کالاهای وارداتی همچون موبایل و قطعات یدکی تعویض شود. جلوگیری از شکل‌گیری امضاهای طلایی و نکات منفی حاشیه‌ای از موارد حیاتی در اجرای این طرح خواهد بود. به نقل از ایراسین
انتهای پیام/