تأمین ارز برای موبایل‌های لوکس و خودرو: علت‌های پنهان افزایش قیمت دلار

به گزارش اقتصادی توانآپ، عبدالناصر همتی، وزیر اقتصاد، اخیراً در اظهاراتی به چالش‌های بازگشت ارز صادرات غیرنفتی اشاره کرده و بیان داشته است که بانک مرکزی برای این منظور تلاش‌های زیادی انجام داده است. با این حال، وی تأکید کرد که "با زور نمی‌توان بسیاری از کارها را انجام داد" و به همین دلیل درصد قابل توجهی از ارز صادرات غیرنفتی کشور به چرخه اقتصادی برنمی‌گردد.

تحقیقات نشان می‌دهد که یکی از عوامل کلیدی و پنهان در افزایش قیمت ارز در بازار غیررسمی، روش تأمین ارز واردات برخی کالاهای مصرفی، به ویژه موبایل‌های لوکس و خودرو، از محل صادرات خود است. این روش، علی‌رغم ظاهر قانونی‌اش، تأثیرات قابل توجهی بر نوسانات ارزی و افزایش قیمت‌ها در بازار آزاد دارد.

روش تأمین ارز از محل صادرات خود

در این روش، شرکت‌ها و واردکنندگان ارز مورد نیاز برای واردات کالاهایی نظیر موبایل‌های لوکس (با قیمت بالای 600 دلار) و خودرو را از محل ارز حاصل از صادرات کالاهای دیگر تأمین می‌کنند. به عبارت دیگر، صادرکنندگان به جای بازگرداندن ارز به چرخه اقتصادی رسمی کشور از طریق فروش مستقیم به بانک مرکزی، زمینه را برای واردات کالاهای لوکس مانند آیفون فراهم می‌کنند.

بر اساس برخی گمانه‌زنی‌ها، در روش واردات در مقابل صادرات خود، زمانی که پای شرکت‌های ثانویه در حوزه تلفن همراه در میان باشد، بخشی از ارز صادراتشان در خارج کشور باقی می‌ماند و در حلقه بعدی تأمین ارز واقعی از بازار غیررسمی برای واردکنندگان انجام می‌شود.

تجربه مسدود شدن خالی فروشی صادرات غیر

ابهاماتی که در مورد کوتاژ فروشی یا خالی فروشی ارز صادراتی وجود دارد، فرزین، رئیس کل بانک مرکزی، در گفتگوی اخیر خود به آن پرداخته و یکی از دلایل ایجاد مرکز مبادله طلا و ارز را جلوگیری از خالی فروشی ارز صادراتی عنوان کرده است. این اقدام که به "تأمین ارز از محل صادرات خود" شناخته می‌شود، عملاً باعث افزایش تقاضا برای ارز در بازار آزاد شده است.

تأثیر این روش بر بازار آزاد ارز

1. افزایش تقاضا در بازار آزاد: واردکنندگان موبایل و خودرو به دلیل محدودیت‌های ارزی رسمی، صرفاً مجوز واردات خود را از محل صادرات کسب کرده و برای تأمین ارز به بازار آزاد روی می‌آورند. این امر فشار قابل توجهی بر بازار آزاد ایجاد کرده و موجب افزایش قیمت ارز می‌شود.

2. عدم بازگشت ارز صادراتی به چرخه رسمی: ارز حاصل از صادرات کالاهای مختلف به جای ورود به سیستم رسمی و کمک به تأمین نیازهای ارزی کشور، مستقیماً برای واردات کالاهای لوکس مصرف می‌شود. این وضعیت منابع ارزی قابل استفاده در سامانه‌های رسمی مانند سامانه نیما و مرکز مبادله را کاهش می‌دهد.

3. تشدید واردات کالاهای مصرفی بادوام: در سال‌های اخیر، واردات کالاهای لوکس و بادوام مانند خودرو و موبایل افزایش چشمگیری داشته است. این روند نه تنها باعث خروج بیشتر ارز از کشور می‌شود بلکه فشار مضاعفی بر بازار آزاد وارد می‌کند.

پیامدهای این روش برای اقتصاد کشور

• افزایش نوسانات ارزی: استفاده از بازار آزاد برای تأمین ارز واردات کالاهای لوکس تعادل عرضه و تقاضای ارز را بر هم می‌زند و منجر به افزایش نوسانات و بی‌ثباتی نرخ ارز می‌شود.

• افزایش قیمت کالاهای وارداتی: تأمین ارز از بازار آزاد با نرخ‌های بالاتر باعث افزایش قیمت تمام‌شده کالاهای وارداتی شده و به رشد تورم و فشار بر مصرف‌کنندگان داخلی منجر می‌شود.

• کاهش منابع ارزی رسمی: این روش به جای تقویت ذخایر ارزی کشور، موجب کاهش توانایی دولت در مدیریت بازار ارز و تأمین نیازهای ضروری می‌شود.

راهکارهای پیشنهادی برای مدیریت این چالش

1. تقویت نظارت بر ارز صادراتی: دولت باید با نظارت دقیق بر بازگشت ارز حاصل از صادرات به چرخه رسمی کشور، از سوءاستفاده‌های احتمالی جلوگیری کند.

2. محدودسازی واردات کالاهای لوکس: کاهش واردات کالاهای غیرضروری و لوکس می‌تواند فشار بر بازار ارز را کاهش داده و منابع ارزی را به سمت نیازهای اولویت‌دار کشور هدایت کند.

3. ایجاد شفافیت در تخصیص ارز: شفاف‌سازی فرآیند تخصیص ارز و تقویت سامانه‌های رسمی مانند نیما می‌تواند نقش مهمی در کاهش تقاضا برای ارز در بازار آزاد داشته باشد.

در نهایت، روش تأمین ارز از محل صادرات خود هرچند به ظاهر راهکاری برای دور زدن محدودیت‌های ارزی است، اما تأثیرات مخرب آن بر بازار آزاد ارز و اقتصاد کشور مشهود است. مدیریت صحیح منابع ارزی، نظارت دقیق بر فرآیند صادرات و واردات، و تمرکز بر اولویت‌های ارزی می‌تواند از بروز مشکلات مشابه در آینده جلوگیری کند. به نقل از تسنیم

انتهای پیام/