چرا اقتصاد ایران به پول‌های کلان احتیاج دارد؟

با وجود افزایش سقف کارت هدیه و برداشت وجه نقد توسط بانک مرکزی در روزهای پایانی سال جاری، عوامل اقتصادی نظیر تورم و کاهش ارزش ریال باعث شده‌اند که اسکناس‌های رایج در کشور دیگر چندان مورد استفاده در تراکنش‌های روزمره نباشند. در این زمینه، ارائه اسکناس‌های درشت می‌تواند تا حدی مشکل‌گشا باشد.

به گزارش توانآپ، بانک مرکزی همزمان با روزهای پایانی سال جاری اعلام کرده است که سقف برداشت پول نقد از ۲۰۰ هزار تومان به ۳۰۰ هزار تومان و سقف کارت‌های هدیه از ۲ میلیون تومان به ۵ میلیون تومان افزایش یافته است. در سال‌های اخیر، تورم‌های مداوم موجب کاهش قابل‌توجه ارزش ریال و قدرت خرید مردم شده است. بنابراین اگر در این ایام به بازارهای بزرگ شهرها مراجعه کنید، متوجه می‌شوید که به دلیل کاهش تقاضا، بازارها دیگر رونق سال‌های گذشته را ندارند و خریداران نیز کمتر از پول نقد استفاده می‌کنند.

کاهش سالانه ارزش ریال، به‌همراه عدم وجود اسکناس‌های درشت متناسب با قیمت‌های واقعی در ایران، سبب شده که پول نقد کاربرد زیادی در خریدهای روزمره و حتی در اعطای هدایا نداشته باشد. افراد در صورت تمایل به استفاده از پول نقد با چالش‌های مربوط به برداشت وجه و پرداخت با اسکناس‌های خرد مواجه هستند. کارشناسان اعتقاد دارند که افزایش سقف برداشت وجه و کارت هدیه تنها راهکار موقتی است و بانک مرکزی باید به تولید و توزیع اسکناس‌های درشت که متناسب با واقعیت‌های اقتصادی کشور باشد، توجه کند.

سقف ۵ میلیونی کارت هدیه روز گذشته، بانک مرکزی در پاسخ به درخواست بانک‌های کشور، سقف صدور کارت هدیه بانکی را از ۲ میلیون تومان به ۵ میلیون تومان افزایش داد. هدف از این تصمیم، آسان‌تر کردن استفاده از کارت‌های هدیه برای مردم عنوان شده است. همچنین، بانک مرکزی اعلام کرده که به منظور پاسخگویی به نیازهای شهروندان برای برداشت وجه نقد، سقف برداشت از خودپردازها از ۲۵ اسفند تا ۲۰ فروردین سال آینده از ۲۰۰ هزار تومان به ۳۰۰ هزار تومان افزایش خواهد یافت. در این ایام، تقاضا برای کارت هدیه نیز افزایش می‌یابد.

با این حال، به دلیل کاهش ارزش پول ملی بر اثر تورم، ارزش واقعی سقف قبلی کارت هدیه کاهش یافته و تقاضا برای کارت‌های هدیه با ارزش ریالی بالاتر افزایش یافته است. این وضعیت درباره ارزش واقعی اسکناس‌های موجود در بازار نیز صدق می‌کند. به عبارت دیگر، یک اسکناس ۱۰۰ هزار تومانی در اسفند ماه سال جاری، قدرت خریدی مشابه با سال گذشته ندارد.

تغییر الگوی خرید ایرانیان در روزهای پایانی سال، معمولاً خرید کالا و خدمات به مناسبت آغاز تعطیلات نوروز افزایش می‌یابد. با این حال، گشت‌وگذاری در بازارهای بزرگ نشان‌دهنده کاهش قدرت خرید مردم بر اثر تورم‌های بالا و مزمن است. این موضوع باعث شده که بازارها دیگر رونق سال‌های گذشته را نداشته باشند.

علاوه بر این، تورم‌های بالا و کاهش ارزش ریال در هر سال نمایانگر تغییراتی در الگوهای خرید مردم است. به‌طور کلی، در سال‌های اخیر، ایرانیان بیشتر به استفاده از کارت‌های بانکی و روش‌های پرداخت الکترونیکی روی آورده‌اند و پول نقد تنها برای برخی موارد خاص کاربرد دارد. در برخی کشورهای پیشرفته، استفاده از پول نقد به دلیل سیستم‌های بانکی پیشرفته و سیاست‌های تشویقی برای پرداخت‌های دیجیتال کاهش یافته است.

با این حال، عواملی مانند زیرساخت بانکی محدود و ترجیحات فرهنگی موجب می‌شود که برخی افراد همچنان به استفاده از پول نقد تمایل داشته باشند. بنابراین یکی از سوالاتی که مطرح می‌شود این است که چرا ایرانیان به سمت استفاده بیشتر از کارت‌های بانکی روی آورده‌اند؟

نیاز به عرضه اسکناس درشت قیمت یک کیلوگرم پسته برای آجیل شب عید ممکن است از یک میلیون تومان فراتر رود. در چنین شرایطی، پرداخت هزینه این کالا با اسکناس‌های هزارتومانی می‌تواند صحنه‌ای شگفت‌انگیز باشد. این موضوع نشان‌دهنده عدم تعادل بین واقعیت‌های اقتصادی و عرضه اسکناس توسط بانک مرکزی است.

در این وضعیت، نیاز به ارائه اسکناس‌های درشت احساس می‌شود. اسکناس‌های درشت به اسکناس‌هایی با ارزش اسمی بالا اطلاق می‌شود که برای انجام معاملات بزرگ‌تر و مقابله با تورم استفاده می‌شوند. در کشورهایی با نرخ تورم بالا، مردم برای خریدهای روزمره به حجم بیشتری از اسکناس‌های کم‌ارزش نیاز دارند. اسکناس‌های درشت به کاهش تعداد اسکناس‌ها در معاملات کمک کرده و هزینه‌های مربوط به تولید و توزیع پول نقد را کاهش می‌دهند.

با توجه به این توضیحات، سوالی مطرح می‌شود مبنی بر چرایی انتشار اسکناس‌های درشت در شرایطی که مردم بیشتر از کارت‌های بانکی استفاده می‌کنند. در کشورهای در حال توسعه، انتشار اسکناس‌های درشت می‌تواند نشانه‌ای از ثبات پولی و اعتماد به واحد پولی باشد. به همین دلیل، گرچه افزایش سقف برداشت وجه نقد اقدامی مثبت است، اما هنوز کافی نیست و بانک مرکزی باید به عرضه اسکناس‌های درشت متناسب با واقعیت‌های اقتصادی کشور بپردازد. به نقل از فرارو

انتهای پیام/