کشف منابع طلای تازه در کردستان: کجاهای ایران پتانسیل‌های معدنی پنهان دارند؟

توانآپ _ باران شاکری: ایران به عنوان کشوری غنی از ذخایر معدنی، در کمربند فلزی-معدنی آلپ-هیمالیا قرار دارد. وجود انواع مواد معدنی فلزی و غیرفلزی در سطح وسیعی از کشور، فرصت‌های مناسبی برای توسعه صنایع معدنی و فرآوری آن‌ها فراهم کرده است.

در میان مواد معدنی فلزی، ذخایر بزرگی از مس، طلا، آهن، سرب، روی و آلومینیوم در مناطق مختلفی از کشور شناسایی شده که استان‌های کرمان، آذربایجان شرقی، یزد، زنجان و خراسان جنوبی از جمله این مناطق هستند. به‌عنوان نمونه، معدن مس سرچشمه کرمان، معدن سرب و روی انگوران زنجان و معادن سنگ‌آهن چادرملو و گل‌گهر از مهم‌ترین منابع معدنی کشور به شمار می‌آیند.

در بخش مواد معدنی غیرفلزی نیز ایران دارای ذخایر قابل توجهی از سنگ آهک، گچ، نمک و زغال‌سنگ است که در صنایع ساختمانی، شیمیایی و تولید انرژی کاربرد دارند.

برای بهره‌برداری بهینه از این ظرفیت‌ها، سازمان زمین‌شناسی اقداماتی متعددی را در دستور کار خود قرار داده که شامل توسعه اکتشافات معدنی با استفاده از فناوری‌های نوین نظیر ژئوفیزیک هوایی و سنجش از دور، تهیه نقشه‌های زمین‌شناسی و ژئوشیمیایی برای هدایت بهتر فعالیت‌های معدنی و برنامه‌ریزی برای احیای معادن کوچک و متوسط، تقویت همکاری با دانشگاه‌ها و آموزش نیروی انسانی متخصص و همچنین تحقیق و توسعه در زمینه فناوری‌های نوین معدنی است.

با وجود این پتانسیل‌های بزرگ معدنی، صنعت معدن ایران با چالش‌های متعددی مثل کمبود سرمایه‌گذاری در اکتشافات عمیق، مشکلات زیست‌محیطی ناشی از فعالیت‌های معدنی، نیاز به توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقل و کمبود نیروی متخصص به دلیل بازنشستگی کارشناسان باتجربه مواجه است. اما سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور با اجرای برنامه‌های علمی و توسعه فناوری‌های نوین، در تلاش است تا این چالش‌ها را کاهش دهد و زمینه‌ساز شکوفایی بیشتر صنعت معدن در کشور گردد.

داریوش اسماعیلی، معاون وزیر صمت و رئیس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور در گفت‌وگو با توانآپ در پاسخ به این پرسش که در کدام مناطق کشور پتانسیل معدنی وجود دارد و برای چه موادی، اظهار داشت: وقتی از معادن صحبت می‌شود، ذهن‌ها به‌سرعت به سمت معادن فلزی معطوف می‌شود؛ مانند معادن سرب، روی، مس، آهن و طلا. اما اگر به معادن غیرفلزی نیز توجه کنیم، این معادن نیز بخش مهمی از ظرفیت‌های معدنی کشور هستند و معادن گچ، سنگ‌آهک و نمک در سراسر ایران اهمیت زیادی دارند، به‌طوری که تولید و صادرات گچ امروزه حتی در حد معادن فلزی مطرح شده است.

وی افزود: با توجه به موقعیت تکتونوماگمایی و حوزه‌های رسوبی، مواد معدنی در نقاط مختلف کشور پراکنده هستند، اما در خصوص مواد فلزی، باید به این نکته اشاره کرد که در برخی مناطق مانند زاگرس، به‌جز معادن رسوبی سرب و روی، نباید انتظار کشف معادن فلزی وسیع داشت. در مقابل، استان‌هایی مانند کرمان، یزد، آذربایجان، کردستان، سیستان و بلوچستان و سه استان خراسان (رضوی، شمالی و جنوبی) به همراه اصفهان، دارای پتانسیل‌های بالای معدنی در حوزه فلزات هستند.

اسماعیلی همچنین به برنامه‌های سازمان زمین‌شناسی برای گسترش فعالیت‌های اکتشافی پرداخت و گفت: یکی از وظایف اصلی این سازمان، تولید داده‌های پایه و شناسایی ذخایر جدید معدنی است. به عنوان مثال، سیستان و بلوچستان امروزه به‌عنوان یکی از مناطق امیدبخش در بخش طلا و مس شناخته می‌شود.

وی اضافه کرد: ما در کردستان ذخایر قابل توجهی از طلا کشف کرده‌ایم و این نوید را به مردم این استان می‌دهیم که با ادامه اکتشافات، شاهد رشد قابل توجهی در این زمینه خواهیم بود.

در خصوص وجود لیتیوم در دریاچه ارومیه، رئیس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور به توانآپ گفت: سازمان زمین‌شناسی تاکنون اطلاعات دقیقی درباره وجود لیتیوم یا سایر عناصر در این دریاچه منتشر نکرده است، اما وضعیت کنونی دریاچه به‌گونه‌ای است که نمی‌توان برای احیای آن همان مسیر گذشته را دنبال کرد.

وی با اشاره به وضعیت دریاچه ارومیه بیان کرد: در حال حاضر، دریاچه ارومیه به شکل یک کاسه تبدیل به سینی شده است، بنابراین احیای کامل آن دشوار است و بهترین راهکار این است که حداقل بخش‌هایی که هنوز شکل کاسه‌مانند خود را حفظ کرده‌اند، احیا شوند.

وی همچنین از سفر پیش‌روی خود به ارومیه برای بررسی شرایط این دریاچه خبر داد و گفت: ما باید منابع آبی که باید به دریاچه وارد شوند را به‌درستی مدیریت کنیم. اما تاکنون سازمان زمین‌شناسی مطالعات تخصصی درباره ذخایر معدنی این منطقه انجام نداده است.

یکی از چالش‌های مهم سازمان زمین‌شناسی، کمبود نیروی متخصص به دلیل بازنشستگی نیروهای با تجربه است. رئیس این سازمان در این باره گفت: ما با مشکل بازنشستگی نیروهای متخصص مواجه هستیم و اخیراً یکی از کارشناسان برجسته بازنشسته شده و در سایر استان‌ها نیز بسیاری از کارشناسان در آستانه بازنشستگی هستند و در مقابل، جذب نیروی جدید به‌اندازه کافی انجام نشده است.

وی با اشاره به مذاکرات انجام‌شده برای تأمین نیروی انسانی جدید افزود: ما مذاکراتی با سازمان برنامه و بودجه داشته‌ایم و برای سال ۱۴۰۴ احتمال دارد که بتوانیم بیش از ۱۰۰ نیروی جدید از میان فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌ها جذب کنیم، البته هنوز چیزی به‌صورت رسمی ابلاغ نشده، اما امیدواریم بتوانیم این کار را عملی کنیم.

رئیس سازمان زمین‌شناسی با بیان اهمیت آموزش عملی در دانشگاه‌ها، از برنامه‌های این سازمان برای همکاری گسترده‌تر با مراکز علمی خبر داد و گفت: به‌عنوان استاد دانشگاه تهران، معتقدم که آموزش‌های عملی در دانشگاه‌ها تقریباً به صفر رسیده است؛ ما قصد داریم این کمبود را جبران کنیم.

وی در ادامه افزود: یکی از راهکارهای ما، به‌کارگیری دانشجویان در پروژه‌های سازمان زمین‌شناسی است؛ در سال آینده، ۳۶۰ پروژه در دست اجرا خواهیم داشت که اگر برای هر پروژه پنج دانشجو مشارکت کنند، بیش از ۱۵۰۰ دانشجو می‌توانند آموزش عملی ببینند. همچنین برنامه‌هایی ویژه برای دانشگاه‌های برتر طراحی کرده‌ایم تا دانشجویان در دوره‌های آموزشی عملی با حمایت مالی و تجهیزاتی سازمان، مهارت‌های لازم را کسب کنند.

رئیس سازمان زمین‌شناسی در خصوص برنامه‌های پژوهشی این سازمان تأکید کرد که دیگر رویکرد حمایت مالی جزئی از پایان‌نامه‌های دانشجویی کافی نیست و باید پروژه‌های کلان و هدفمند طراحی شوند.

وی گفت: ما نمی‌خواهیم صرفاً به دانشجویان دکترا و کارشناسی ارشد مبالغ محدودی برای پژوهش پرداخت کنیم بلکه قصد داریم پروژه‌های پژوهشی جامع تعریف کنیم که بخش‌های وسیعی از کشور را پوشش دهد و سپس از محققان و دانشجویان دعوت خواهیم کرد تا روی بخش‌هایی از این پروژه‌ها کار کنند که این رویکرد هم باعث پیشرفت تحقیقات خواهد شد و هم به تربیت نیروی متخصص در حوزه‌های موردنیاز ما کمک خواهد کرد.

وی در پایان از اجرای طرحی برای گسترش روش‌های پیشرفته اکتشافی در ایران خبر داد و افزود: یکی از طرح‌های کلان پژوهشی ما، توسعه شبکه مگنتوتلوریک در کشور است که امیدواریم طی دو سال آینده، شبکه کاملی در کشور راه‌اندازی کنیم. به نقل از اقتصاد آنلاین

انتهای پیام/