موانع کلیدی بازار سرمایه در سال ۱۴۰۴؛ از تهدیدات سیاسی تا بحران ناترازی انرژی

توانآپ – فرزاد حسن‌زاده؛ در این یادداشت به بررسی عواملی که می‌توانند بر نوسانات بازار سرمایه در سال ۱۴۰۴ تأثیر بگذارند، خواهیم پرداخت.

ریسک‌های سیاسی؛ مانع رشد بورس در ۱۴۰۴ در سال ۱۴۰۳، بازار سرمایه به‌طور جدی تحت تأثیر ریسک‌های سیاسی قرار داشت. این ریسک‌ها مانع از رشد پایدار و باثبات بازار سرمایه در بیشتر ماه‌های سال شدند. اگر بحران‌های سیاسی داخلی و خارجی کشور از سوی مقامات مرتبط حل نشوند، با سال سختی روبرو خواهیم بود. در این صورت، ریسک‌های سیاسی که در سال ۱۴۰۳ به شاخص کل بورس آسیب زدند، در سال ۱۴۰۴ نیز تکرار خواهند شد. بنابراین، با توجه به تأثیر بالای بازار سرمایه از بحران‌های سیاسی، انتظار رشد پایدار و بازدهی بالا در سال ۱۴۰۴ دشوار به نظر می‌رسد. کاهش بحران‌های سیاست خارجی می‌تواند به مقامات کشور کمک کند تا در مسائل اقتصادی بهتر تصمیم‌گیری کنند. بهبود روابط بین‌المللی یک گام اساسی در راستای توسعه است، چرا که بدون همکاری با کشورهای قدرتمند، دستیابی به رشد و پیشرفت اقتصادی سریع امکان‌پذیر نخواهد بود.

نوسانات ارزی و تأثیر آن بر بازار سرمایه یکی دیگر از چالش‌های جدی پیش‌روی فعالان بازار سرمایه در سال ۱۴۰۴، افزایش فاصله قیمت دلار توافقی با دلار بازار آزاد است. سامانه ارز توافقی که در اواخر آذرماه ۱۴۰۳ به‌منظور کاهش این فاصله و کمک به صادرکنندگان، به‌ویژه شرکت‌های صادرات‌محور، راه‌اندازی شده، به آنها امکان می‌دهد ارز حاصل از صادرات خود را با قیمت واقعی‌تر به فروش برسانند و حاشیه سودشان را افزایش دهند. به همین دلیل، کاهش فاصله میان دلار توافقی و دلار آزاد بسیار حائز اهمیت است. زمانی که در اواخر آذر و دی‌ماه ۱۴۰۳ این فاصله کاهش یافت، ارز توافقی به موتور رشد بورس تبدیل شد و تأثیر مهمی بر افزایش شاخص کل در دی‌ماه داشت. اما با افزایش ریسک‌های سیاسی، مانند به قدرت رسیدن مجدد ترامپ و کاهش احتمال مذاکره ایران و آمریکا، انتظارات تورمی بالا رفت. این موضوع موجب افزایش قیمت دلار در بازار آزاد و بالا رفتن قیمت سکه و طلا شد. در نتیجه، با افزایش فاصله میان دلار آزاد و توافقی، روند رشد بورس متوقف گردید. به‌طور کلی، نوسانات ارزی در سال ۱۴۰۴ می‌توانند تأثیر منفی بر بازار سرمایه داشته باشند. بنابراین، کاهش فاصله میان دلار توافقی و بازار آزاد برای فعالان بازار از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. لازم است که سامانه ارز مبادلاتی در سال ۱۴۰۴ توسط بانک مرکزی تقویت شود و به‌گونه‌ای پیش برود که به یک بازار آزاد داخلی تبدیل گردد.

استیضاح عبدالناصر همتی و پیامدهای آن بر بازار سرمایه یکی از عوامل مؤثر در کاهش شاخص کل بورس و ناامیدی فعالان بازار سرمایه در اواخر سال ۱۴۰۳، استیضاح عبدالناصر همتی بود. این استیضاح باعث شد که فعالان بازار نسبت به آینده سیاست‌های اقتصادی دولت چهاردهم دچار ابهام شوند. همتی در زمان وزارت خود تلاش می‌کرد منافع بازار سرمایه را در سیاست‌ها لحاظ کند و از این بازار حمایت نماید. از جمله اقدامات او می‌توان به راه‌اندازی سامانه ارز توافقی اشاره کرد که علاوه بر کاهش رانت ارزی، موجب افزایش حاشیه سود صنایع صادرات‌محور نیز شد. همچنین حمایت او از واگذاری ایران‌خودرو به بخش خصوصی نیز از دیگر اقدامات مثبت او بود، هرچند که با مخالفت‌هایی روبرو شد. استیضاح همتی، که بیشتر جنبه تسویه‌حساب‌های سیاسی داشت تا رفع مشکلات اقتصادی، باعث شد دولت در شب عید بدون وزیر اقتصاد باقی بماند. این مسئله موجب نگرانی فعالان بازار سرمایه درباره آینده بازار شد و برخی از آنها از این بازار خارج شدند. رئیس دولت چهاردهم باید هرچه سریع‌تر وزیر جدید اقتصاد را به مجلس معرفی کرده و او نیز اصلاحات اقتصادی را در اولویت قرار دهد و از بازار سرمایه به‌عنوان یک بازار مولد حمایت کند.

لزوم هماهنگی در تصمیمات اقتصادی کشور یکی دیگر از عواملی که در اواخر سال ۱۴۰۳ به بازار سرمایه آسیب زد، سیاست‌های نادرست بانک مرکزی بود. سیاست‌هایی همچون پیش‌فروش سکه و گواهی طلا، بانک مرکزی را به رقیب بازار سرمایه تبدیل کرد و باعث کاهش شاخص کل بورس شد. ضروری است که تیم اقتصادی دولت با هماهنگی بیشتری سیاست‌گذاری کند تا چنین مشکلاتی در آینده تکرار نشود.

بحران ناترازی انرژی در سال ۱۴۰۴ در سال ۱۴۰۳، ناترازی انرژی یکی از مشکلات اساسی بود که به صنایع آسیب جدی زد. این بحران به حدی تشدید شد که صنایع بزرگ و صادرات‌محور ایران که بخش مهمی از بازار سرمایه را تشکیل می‌دهند، با محدودیت‌های شدیدی در تأمین برق و گاز مواجه شدند. این محدودیت‌ها موجب کاهش تولید و زیان سنگین این صنایع شد. ناترازی انرژی یکی از بزرگ‌ترین تهدیدهای سال ۱۴۰۴ خواهد بود و می‌تواند صنایع را به زمین‌گیر کند و بحران شدیدی در اقتصاد کشور ایجاد کند. دولت چهاردهم باید برای حل این بحران اقدامات جدی و عملی انجام دهد.

کسری بودجه و پیامدهای آن بر بازار سرمایه یکی دیگر از تهدیدهای جدی بازار سرمایه در سال ۱۴۰۴، کسری بودجه سنگین دولت است. برآوردها نشان می‌دهند که دولت در سال ۱۴۰۴ با حداقل ۴۰۰ هزار میلیارد تومان کسری بودجه روبرو خواهد بود. اگر فروش نفت ایران به دلیل فشارهای تحریمی دولت آمریکا کاهش بیشتری یابد، این کسری بودجه تشدید خواهد شد. در این صورت، احتمال افزایش نرخ بهره توسط بانک مرکزی وجود دارد که می‌تواند چالشی جدی برای بازار سرمایه ایجاد کند.

جمع‌بندی در این یادداشت به بررسی عواملی که می‌توانند چالش‌هایی برای بازار سرمایه در سال ۱۴۰۴ ایجاد کنند، پرداختیم. با توجه به اینکه ریسک‌های سیاسی نقش مهمی در افت شاخص کل و کاهش بازدهی بورس در سال ۱۴۰۳ داشتند، ضروری است که دولت در سال ۱۴۰۴ سیاست‌هایی برای کاهش این ریسک‌ها و تحریم‌های اقتصادی اتخاذ کند. یکی از راهکارهای اساسی در این زمینه، مذاکره مستقیم با آمریکا برای حل اختلافات هسته‌ای است. در صورت کاهش تنش‌های سیاسی، شاخص کل بورس تحت فشار کمتری قرار خواهد گرفت و امکان رشد پایدار بیشتری خواهد داشت. به نقل از اقتصاد آنلاین

انتهای پیام/