مادران شاغل و موانع فرزندآوری: چالش‌های پیش رو

به گزارش توانآپ، در دهه‌های اخیر، میزان باروری در بسیاری از کشورهای جهان، از جمله ایران، کاهش قابل توجهی را تجربه کرده است. بر اساس آمارها، نرخ فرزندآوری در ایران از اوایل دهه ۱۳۸۰ به شدت کاهش یافته و در برخی مقاطع حتی به زیر سطح جانشینی رسیده است. زنان شاغل یکی از گروه‌هایی هستند که این کاهش را به وضوح احساس کرده‌اند. این زنان به دلیل محدودیت‌های زمانی، فشارهای شغلی و چالش‌های اقتصادی با تصمیمات سختی در زمینه فرزندآوری مواجه می‌شوند. با افزایش تعداد زنان تحصیل‌کرده و ورود آن‌ها به بازار کار، انتظار می‌رود که نقش آن‌ها در عرصه‌های اجتماعی و اقتصادی بیشتر شود. با این حال، بار مسئولیت‌های خانوادگی هنوز به دوش زنان باقی مانده است. به همین دلیل، زنانی که تصمیم به فرزندآوری می‌گیرند، علاوه بر وظایف شغلی، با چالش‌های دیگری مانند هماهنگی کار و فرزندپروری، کمبود مراکز نگهداری کودک و نگرانی از تأثیر مشاغل خود بر کیفیت مادری مواجه می‌شوند. این مسائل باعث شده که بسیاری از زنان یا فرزندآوری را به تعویق بیندازند یا تعداد کمتری از فرزندان را انتخاب کنند. در این راستا، حجیه بی‌بی رازقی نصرآباد، دانشیار جمعیت‌شناسی دانشگاه تهران، همراه با دانشگاه یزد، تحقیقی را انجام داده است که به بررسی تجربه مادری و چالش‌های فرزندآوری زنان شاغل می‌پردازد. این مطالعه با تمرکز بر زنان شاغل در تهران، تلاش کرده است تا به درک عمیق‌تری از موانع و دشواری‌های آن‌ها در تصمیم‌گیری برای داشتن فرزند برسد. در این پژوهش، ۲۲ زن شاغل متأهل شرکت کردند و داده‌ها از طریق مصاحبه‌های عمیق با آن‌ها جمع‌آوری شد. هدف این گفت‌وگوها شناخت تجربه واقعی زنان از فرزندآوری و بررسی عوامل مؤثر بر تصمیم‌های آن‌ها بود. پس از جمع‌آوری اطلاعات، چالش‌های اصلی مشخص شد. نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که زنان شاغل با چهار دسته از چالش‌های اصلی روبه‌رو هستند: چالش‌های شغلی، فرزندپروری، اقتصادی و مسائل آموزشی فرزندان. بسیاری از زنان محیط کار خود را عاملی محدودکننده در فرزندآوری می‌دانند. ساعت‌های طولانی کار، عدم انعطاف در برنامه‌های شغلی و نبود حمایت کافی از مادران شاغل، باعث شده است که برخی از آن‌ها برای حفظ شغل خود، از داشتن فرزند صرف‌نظر کنند یا فرزندآوری را به تأخیر بیندازند. از طرف دیگر، مسائل اقتصادی نیز تأثیر زیادی بر تصمیم‌گیری زنان دارد. هزینه‌های بالای مسکن، آموزش فرزندان و خدمات نگهداری از کودک، باعث شده که بسیاری از خانواده‌ها تنها به داشتن یک فرزند بسنده کنند. همچنین، دغدغه‌های تربیتی و نگرانی از کیفیت آموزش در مدارس و نیاز به ثبت‌نام فرزندان در کلاس‌های خصوصی، بر استرس و فشار این زنان افزوده است. یکی از نتایج مهم این پژوهش، تأکید بر نیاز به حمایت‌های اجتماعی و شغلی برای تسهیل فرزندآوری است. بسیاری از زنان بر این باورند که سیاست‌های حمایتی موجود به‌درستی اجرایی نمی‌شوند یا ضمانت اجرایی ندارند. برای مثال، برخی از زنان قادر به استفاده از قوانین کاهش ساعت کاری برای مادران نیستند و نگران از دست دادن فرصت‌های شغلی خود در دوران بارداری و پس از زایمان هستند. همچنین، کمبود مهدکودک‌های با کیفیت و هزینه‌های بالای مراقبت از کودک، چالشی جدی برای مادران شاغل به شمار می‌رود. مجریان این پژوهش که نتایج آن در فصلنامه «پژوهش‌های راهبردی مسائل اجتماعی» وابسته به دانشگاه اصفهان منتشر شده است، در تلاش‌اند با ارائه این یافته‌ها، راهکارهایی برای کاهش چالش‌های زنان شاغل در مسیر فرزندآوری پیشنهاد دهند. این نتایج می‌توانند برای سیاست‌گذاران و تصمیم‌گیران اجتماعی مفید باشند تا شرایط بهتری برای مادران شاغل فراهم کنند و بدین ترتیب از کاهش نرخ باروری در کشور جلوگیری شود. انتهای پیام به نقل از tgju

انتهای پیام/