آیا تجارت خارجی ایران در وضعیت قفل شده قرار دارد؟
حدود هشت سال از راه‌اندازی سامانه جامع تجارت ایران می‌گذرد؛ سامانه‌ای که قرار بود با هدف تسهیل فرآیندهای تجاری و نظارت بر صادرات و واردات امور را برای تجار آسان و غیرحضوری کند. اما اکنون این سامانه به ضد خود تبدیل شده و فعالان تجاری از رویه‌ها دستورالعمل‌ها و تأخیرهایی که در فرآیندهای تجاری با آن مواجه هستند شکایت می‌کنند.
این مشکل به‌ویژه برای تولیدکنندگانی که واردات مواد اولیه و واسطه‌ای مورد نیاز خطوط تولیدشان وابسته به واردات است بیش از سایرین آزاردهنده شده و حتی در مواردی موجب تعطیلی خط تولید و بیکاری کارگران شده است چرا که بیش از ۸۰ درصد کالاهای وارداتی به کشور مربوط به اقلامی است که در واحدهای تولیدی به کار گرفته می‌شوند تا محصولات نهایی تولید و به بازار عرضه شوند.
با توجه به تأخیرها و قطعی‌های مکرر سامانه جامع تجارت تأخیر در ترخیص کالاها از گمرکات هزینه‌های انبارداری نگهداری دموراژ و جریمه‌های گمرکی به فعالان اقتصادی تحمیل می‌شود که نهایتاً این هزینه‌ها به مصرف‌کننده نهایی منتقل خواهد شد.
به گفته بازرگانان این قطعی‌ها و تأخیرها از ابتدای امسال شدت بیشتری یافته و به اختلال در ثبت سفارش کالاها منجر شده است؛ در حالی که مسئولان سازمان توسعه تجارت ایران این ادعا را رد کرده و معتقدند که سامانه بدون مشکل به فعالیت خود ادامه می‌دهد.
محمد لاهوتی رئیس هیئت مدیره کنفدراسیون صادرات ایران به می‌گوید: مشکلات ثبت سفارش کالاها و تخصیص سهمیه در وزارت صنعت معدن و تجارت به همراه موانع تأمین ارز در بانک مرکزی به صف‌های طولانی برای ترخیص کانتینرها در بنادر و گمرکات کشور انجامیده است. وی همچنین به مشکلاتی در تأمین و تخصیص ارز اشاره کرده و می‌افزاید که زمان تخصیص ارز به پنج تا شش ماه افزایش یافته است.
برای ثبت سفارش کالا هر شخص حقیقی و حقوقی که دارای کارت بازرگانی معتبر است می‌تواند از طریق سامانه جامع تجارت ایران اقدام کند. هیچ کالایی بدون ثبت سفارش امکان ورود قانونی به کشور را ندارد. پس از تأیید ثبت سفارش واردکننده باید برای تأمین ارز به مرکز مبادله ارز ایران مراجعه کند و در صورت داشتن ارز به مدیریت اداری و بانکی (گشایش اعتبار اسنادی) اقدام کند.
این فرآیند شاید در ظاهر ساده باشد اما در واقع بسیار پیچیده است و واردکنندگان باید برای واردات یک محموله بین سازمان تجارت بانک مرکزی بانک‌های عامل گمرک و دیگر دستگاه‌های مرتبط سرگردان باشند.
در هفته‌های اخیر فعالان اقتصادی و به‌ویژه واردکنندگان بارها از قطع کامل سامانه جامع تجارت از ابتدای سال جاری سخن گفته‌اند و اعتقاد دارند که با این روند تجارت ایران به نوعی قفل شده است. با این حال آمارها نشان می‌دهند که اگرچه تخصیص ارز نسبت به سال گذشته کاهش یافته اما هیچ ثبت سفارشی نیز صورت نگرفته است.
آمار بانک مرکزی نشان می‌دهد که از ابتدای سال جاری تا ۲۱ اردیبهشت‌ماه ۶ میلیارد دلار برای واردات کالاها تأمین ارز شده که سهم کالاهای تجاری و بازرگانی حدود ۶۷ درصد از کل ارز تخصیص یافته را شامل می‌شود.
در مورد کالاهای وارداتی آمارها نشان می‌دهد که طلا در صدر کالاهای وارداتی به کشور قرار دارد و ارزش واردات آن از ذرت دامی و برنج نیز بیشتر بوده است.
به‌طور کلی ثبت سفارش تأمین و تخصیص ارز به‌عنوان گلوگاه اصلی فرآیند تجارت خارجی کشور در سال‌های اخیر شناخته شده و تأثیر آن را در تأخیر در ثبت سفارش ترخیص کالاها و رسوب کالاها در بنادر می‌توان مشاهده کرد.
در خاتمه با توجه به مشکلات موجود یکی از راه‌های بهبود شرایط تجارت خارجی تسهیل بازگشت ارز حاصل از صادرات است و بانک مرکزی نیز تدابیری برای اصلاح فرآیندهای واردات در حال اجرا دارد. باید منتظر ماند و دید که این اقدامات چه تأثیری بر تجارت خارجی کشور خواهند داشت. به نقل از ایرنا
انتهای پیام/