نگاهی به تغییرات جمعیتی کشور؛ از رشد شهرنشینی تا گرایش به سالمندی
عصر دوشنبه از سازمان برنامه و بودجه کشور؛ تحلیل رشد جمعیت کشور نشان می‌دهد که این شاخص به زیر یک درصد رسیده و برای دوره ۱۴۰۵-۱۴۰۰ برابر ۰.۷۲ درصد پیش‌بینی شده است.
با توجه به اینکه اطلاعات مربوط به جمعیت و ویژگی‌های آن از سرشماری‌ها به دست می‌آید و این سرشماری‌ها هر ۵ تا ۱۰ سال یکبار انجام می‌شود پیش‌بینی جمعیت برای سال‌های آینده اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند.
مرکز آمار ایران به دلیل تقاضاهای متعددی که از داخل و خارج کشور دارد از آخرین دستاوردها و روش‌های علمی برای پیش‌بینی جمعیت در سطح کل کشور استان‌ها مناطق شهری و روستایی و بر حسب سن و جنس استفاده می‌کند؛ به همین دلیل پیش‌بینی جمعیت کل کشور تا افق ۱۴۳۰ و جمعیت استانی تا سال ۱۴۱۵ پس از انتشار نتایج سرشماری سال ۱۳۹۵ در سال ۱۳۹۶ انجام شد و نتایج آن پس از تصویب کمیته آمار جمعیت منتشر گردید.
تأثیر کووید-۱۹ بر روی شاخص‌ها و پیش‌بینی‌های جمعیتی
در سال ۱۴۰۰ و پس از پنج سال از اجرای سرشماری ۱۳۹۵ و با توجه به تغییرات اجتماعی و فرهنگی در جامعه و همچنین شیوع بیماری کووید ۱۹ و اثرات آن در آمارهای حیاتی بازنگری در محاسبات بسیاری از شاخص‌ها و برنامه‌ریزی‌ها ضروری شد.
در این بازنگری جمعیت ایران با توجه به وضعیت موجود جامعه و شاخص‌های محاسبه شده از سال ۱۳۹۶ تا ۱۳۹۹ سناریوهای باروری و مرگ و میر پیش‌بینی شده تغییر کرد. ارزیابی داده‌های سرشماری و سناریو مهاجرت‌های داخلی نیز کماکان بر اساس پیش‌بینی قبلی باقی ماند.
برای پیش‌بینی جمعیت مانند گذشته از روش ترکیبی (مولفه‌ای – نسلی) استفاده شده است. سازمان ملل همچنین به کشورهای مختلف توصیه می‌کند که از این روش به عنوان «استاندارد طلایی» برای برآورد و پیش‌بینی‌های آمارهای رسمی خود بهره ببرند.
جمعیت ایران در سال ۱۴۲۸ به اوج خود خواهد رسید
بررسی گزارش پیش‌بینی جمعیت مرکز آمار ایران نشان می‌دهد که جمعیت ایران تا ۲۴ سال آینده به رشد خود ادامه خواهد داد و در سال ۱۴۲۸ به اوج خود می‌رسد.
انتظار می‌رود جمعیت کشور در سال ۱۴۲۸ به حدود ۹۴ میلیون و ۵۶۰ هزار نفر برسد که در مقایسه با سال ۱۳۹۵ حدود ۱۴,۶۶ میلیون نفر افزایش خواهد داشت. پس از رسیدن به اوج پیش‌بینی می‌شود که جمعیت کشور از اوایل دهه ۱۴۳۰ به بعد شروع به کاهش کند.
از هر ۱۰۰ نفر ۱۷ نفر در استان تهران زندگی می‌کنند
در سال ۱۴۰۴ بیش از نیمی از جمعیت کشور در هفت استان شامل تهران خراسان رضوی اصفهان فارس خوزستان آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی زندگی می‌کنند.
انتظار می‌رود که در سال ۱۴۰۴ از هر ۱۰۰ نفر جمعیت ایران حدود ۱۷ نفر در استان تهران و ۸ نفر در استان خراسان رضوی زندگی کنند. این مقدار برای هر یک از استان‌های اصفهان فارس و خوزستان برابر با ۶ نفر است.
کاهش رشد جمعیت کشور به زیر یک درصد/ سیستان و بلوچستان بیشترین و خراسان شمالی کمترین رشد جمعیت را دارند
رشد جمعیت کل کشور در حال کاهش است و این مقدار به زیر یک درصد رسیده است. در دوره پنج ساله ۱۳۹۵-۱۳۹۰ رشد جمعیت کل کشور برابر با ۱.۲۴ درصد بود اما براساس آخرین برآوردهای جمعیتی رشد جمعیت کشور در دوره‌های بعدی رو به کاهش گذاشته است.
به‌گونه‌ای که در دوره ۱۴۰۰-۱۳۹۵ برابر با ۰.۹۸ درصد و در دوره ۱۴۰۵-۱۴۰۰ برابر با ۰.۷۲ درصد برآورد می‌شود.
از نظر استانی بیشترین رشد جمعیت در دوره ۱۴۰۵-۱۴۰۰ متعلق به استان‌های سیستان و بلوچستان (۲.۰۳ درصد) یزد (۱.۵۸ درصد) هرمزگان (۱.۴۱ درصد) و کمترین مقدار متعلق به استان‌های خراسان شمالی (۰.۱۵- درصد) لرستان (۰.۰۳- درصد) و همدان (۰.۰ درصد) است.
افزایش شهرنشینی در کشور/ قم بیشترین و سیستان و بلوچستان کمترین شهرنشینی را دارد
بر اساس گزارش پیش‌بینی جمعیت کل کشور تا افق ۱۴۳۰ و جمعیت استانی تا سال ۱۴۱۵ در سال ۱۴۰۴ از هر ۱۰۰ نفر جمعیت ایران ۷۷ نفر در مناطق شهری زندگی می‌کنند.
در سال ۱۳۹۵ از هر ۱۰۰ نفر جمعیت ایران ۷۴ نفر در نقاط شهری سکونت داشتند که این مقدار در سال ۱۴۰۴ به ۷۷ نفر افزایش پیدا کرده است.
در سال ۱۴۰۴ استان قم با ۹۶ درصد استان تهران با ۹۴.۹ درصد و استان البرز با ۹۳.۶ درصد بیشترین سهم شهرنشینی را به خود اختصاص دادند. در مقابل استان سیستان و بلوچستان با ۵۴.۹ درصد استان کهگیلویه و بویراحمد با ۵۸.۶ درصد و استان گلستان با ۵۸.۸ درصد کمترین سهم شهرنشینی را دارند.
تمایل جمعیت ایران به سمت سالمندی
نتایج پیش‌بینی انجام شده در دفتر جمعیت نیروی کار و اقتصاد خانوار مرکز آمار ایران نشان می‌دهد که جمعیت ایران به سوی سالمندی متمایل می‌شود.
در سال ۱۴۰۴ از هر ۱۰۰ نفر جمعیت ایران ۸ نفر در سنین ۶۵ سال و بیشتر هستند در حالی‌که در سال ۱۳۹۵ از هر ۱۰۰ نفر جمعیت کشور ۶ نفر در این سنین بودند.
در سال ۱۴۰۴ استان گیلان با سهم ۱۱.۶ درصد استان مازندران با سهم ۱۰.۶ درصد و استان تهران با ۹.۱ درصد سالمندترین استان‌های کشور هستند. در مقابل استان‌های سیستان و بلوچستان با ۳.۳ درصد هرمزگان با ۴.۹ درصد و بوشهر با ۵.۸ درصد جوان‌ترین استان‌های کشور به شمار می‌روند.
همچنین بررسی وضعیت جنسیتی جمعیت ایران نشان می‌دهد که در سال ۱۴۰۴ به ازای هر ۱۰۱ نفر مرد ۱۰۰ نفر زن در کشور حضور دارند. در سال ۱۴۰۴ استان‌های یزد بوشهر و کهگیلویه و بویراحمد به ترتیب با نسبت جمعیتی ۱۰۵.۲ ۱۰۳.۸ و ۱۰۲.۸ درصد بیشترین سهم را دارند و در مقابل استان‌های خراسان جنوبی اردبیل و سیستان و بلوچستان به ترتیب با مقادیر ۸۵.۲ ۸۸.۴ و ۸۸.۸ درصد کمترین سهم را اختصاص داده‌اند.
پیش‌بینی و بررسی وضعیت تعداد خانوارهای کشور نشان می‌دهد که تعداد خانوارها در حال افزایش است. در سال ۱۴۰۳ تعداد خانوارهای کشور به بیش از ۲۸ میلیون رسیده است.
تعداد خانوار کل کشور از ۲۴ میلیون و ۱۹۶ هزار خانوار در سال ۱۳۹۵ به ۲۸ میلیون و ۸۱ هزار خانوار در سال ۱۴۰۴ افزایش یافته است. در سال ۱۴۰۴ تعداد خانوارهای شهری برابر با ۲۲ میلیون و ۱۲۹ هزار و خانوارهای روستایی ۵ میلیون و ۹۵۲ هزار برآورد می‌شود.
در خصوص بعد خانوار نیز باید تأکید شود که بعد خانوار در کشور در حال کاهش است. در سال ۱۴۰۴ بعد خانوار کل کشور ۳.۱ برآورد می‌شود که در مقایسه با سال ۱۳۹۵ به مقدار ۰.۲ کاهش یافته است.
در سال ۱۴۰۴ بیشترین بعد خانوار در استان سیستان و بلوچستان با مقدار ۳.۶ و کمترین در استان گیلان با مقدار ۲.۸ برآورد می‌شود.
در پایان تأکید می‌شود که نتایج پیش‌بینی‌ها و برآوردهای جمعیتی و خانوار پس از اجرای سرشماری ۱۴۰۵ و تولید آمارهای جدید بازنگری خواهند شد. به نقل از ایرنا
انتهای پیام/