برای نخستین بار در تاریخ: مریخ‌نورد استقامت ناسا موفق به ثبت تصاویر از شفق قطبی سیاره سرخ شد
مریخ‌نورد استقامت (Perseverance) موفق به ثبت تصاویر شفق‌های قطبی سبزرنگ در آسمان مریخ شده است. این اتفاق برای نخستین بار رخ داده که یک مریخ‌نورد توانسته تصاویری از این شفق‌ها که با چشم غیرمسلح نیز قابل مشاهده است به ثبت رساند. این نمایش نوری فضایی که سال گذشته پس از وقوع یک طوفان خورشیدی قدرتمند ثبت شد به گفته محققان از نظر علمی بسیار جالب‌تر از شفق‌های زمینی است.
در بین سیاره‌های منظومه شمسی تاکنون بیشترین تحقیق و کشف در مورد مریخ انجام شده است. این سیاره که حدود 54 میلیون و 600 هزار کیلومتر از زمین فاصله دارد شواهدی از وجود حیات باستانی و فعالیت‌های آبی در گذشته را نشان داده و همچنین کشفیات زمین‌شناسی منحصربه‌فردی مانند گوگرد و کانی‌های کربناته را به ارمغان آورده است. اکنون شرایط جوی خاصی به وجود آمده که امکان ثبت تصاویری خیره‌کننده از شفق‌های سبز درخشان بر فراز دهانه جزرو را برای مریخ‌نورد استقامت فراهم کرده است.
مریخ‌نورد استقامت نخستین وسیله نقلیه‌ای است که شفق‌های قطبی نور مرئی را در سیاره‌ای دیگر مشاهده کرده است. در تاریخ ۲۵ اسفند ۱۴۰۲ یک شراره خورشیدی بسیار قوی از کلاس X2.7 انرژی و تابش الکترومغناطیسی را به سمت سیستم خورشیدی ارسال کرد. در پی این اقدام یک خروج جرم از تاج خورشیدی (CME) رخ داد و توده‌ای از ذرات باردار به سمت مریخ سرازیر شد. پژوهشگران با بررسی این شراره خورشیدی اعلام کردند که این CME با میدان مغناطیسی ناپایدار مریخ برخورد کرده و موجب تحریک گازهای رقیق در جو سیاره شده و نوری مشابه شفق‌های قطبی زمین تولید کرده است.
در تاریخ ۲۸ اردیبهشت ۱۴۰۴ طی این رویداد مریخ‌نورد استقامت موفق به شناسایی و ثبت نخستین تصویر شفق قطبی در سطح سیاره‌ای دیگر شد. در آن زمان زمین در مسیر برخورد این CME قرار نداشت. "الیس نوتسن" پژوهشگر دانشگاه اسلو نروژ و نویسنده اصلی مقاله بیان کرد: "این کشف هیجان‌انگیز افق‌های جدیدی برای پژوهش‌های مربوط به شفق‌های قطبی باز می‌کند و نشان می‌دهد که در آینده فضانوردان می‌توانند این شفق‌ها را از سطح مریخ مشاهده کنند."
شفق‌های قطبی به دلیل برخورد ذرات باردار ناشی از خورشید با میدان مغناطیسی سیارات و تعامل این ذرات با مولکول‌های جو به وجود می‌آیند. برخلاف زمین مریخ تقریباً فاقد میدان مغناطیسی است و جو آن بسیار نازک است به همین دلیل تصور می‌شد که تشکیل شفق‌های قابل مشاهده در مریخ غیرممکن است. تصویر جدید مریخ‌نورد استقامت نشان می‌دهد که مقدار کمی گاز در جو مریخ وجود دارد که می‌تواند نورهای رنگی ایجاد کند.
تحلیل رنگ‌های سبز در شفق‌های مریخ مشخص کرد که این نور به وسیله مولکول‌های اکسیژن برانگیخته منتشر می‌شود در حالی که اکسیژن تنها حدود ۰.۱۳ درصد جو مریخ را تشکیل می‌دهد. غلظت بسیار پایین اکسیژن و وجود غبار زیاد در جو موجب شده تا نور شفق‌ها به سختی قابل مشاهده باشد. این شفق‌ها به قدری ضعیف بودند که تنها پس از حذف نور درخشان قمر بزرگ مریخ فوبوس از تصویر قابل تشخیص شدند. محققان بر این باورند که اگر میزان ذرات خورشیدی افزایش یابد و مقدار غبار جو کاهش یابد این پدیده ممکن است در آینده به راحتی با چشم غیرمسلح دیده شود.
محققان همچنین معتقدند که فضانوردان آینده ممکن است درخشش "هواتاب" مریخی را بر فراز این سیاره مشاهده کنند. این پدیده زمانی دیده می‌شود که مولکول‌های اکسیژن که قبلاً با تابش خورشید یونیزه شده‌اند دوباره با یکدیگر ترکیب شده و نور آزاد می‌کنند. شفق‌های جدید کشف‌شده طول موجی متفاوت از تمام گونه‌های شناخته‌شده هواتاب در مریخ دارند. طوفان شدید ذرات پرانرژی خورشیدی اتم‌های اکسیژن موجود در جو مریخ را تحریک کرده و نور سبزرنگی با طول موج ۵۵۷.۷ نانومتر تولید کرده است.
از آنجا که مریخ‌نورد استقامت تنها در شرایط خاص موفق به ثبت این تصاویر شده است این نشان‌دهنده اهمیت شرایط جوی مطلوب برای مشاهده شفق‌ها در مریخ است. همچنین دقت در انتخاب CME مناسب برای ثبت این شفق‌ها نیز نقش مهمی داشته است. این روند پژوهشی ادامه خواهد داشت و در آینده می‌تواند به درک بهتری از پدیده‌های فضایی در سیاره سرخ منجر شود. به نقل از tgju
انتهای پیام/