سه دلیل اصلی تعطیلی کارگاه‌های صنعتی به روایت آمار
پشت دیوارهای ساکت و خاموش بسیاری از کارگاه‌های صنعتی ایران داستانی روایت می‌شود که فراتر از اعداد و جداول آماری تصویرگر بحران‌ها و نااطمینانی‌های اقتصاد صنعتی کشور است. مرکز آمار ایران به‌تازگی با اجرای طرح آمارگیری ۱۴۰۲ واقعیتی را روشن کرده که مدت‌هاست فعالان بخش تولیدی آن را احساس کرده‌اند: گسترده تعطیلی و رکود کارگاه‌های صنعتی کشور عمدتاً به‌دلیل مشکلات تأمین مواد اولیه بی‌ثباتی اقتصادی و بدهی به نظام مالی و خدماتی.
طرح آمارگیری از کارگاه‌های صنعتی با ۱۰ نفر کارکن و بیشتر یکی از قدیمی‌ترین و منظم‌ترین پروژه‌های آماری کشور است که از سال ۱۳۵۱ با وقفه‌ای کوتاه در دو سال نخست انقلاب (۱۳۵۶ و ۱۳۵۷) سالانه در سراسر ایران اجرا می‌شود. نتایج این کارزار آماری بر داده‌های سال ۱۴۰۱ متمرکز است و پس از ارزیابی در سال ۱۴۰۲ و تحلیل در سال ۱۴۰۳ نتایج آن در سال جاری یعنی ۱۴۰۴ از سوی مرکز آمار ایران منتشر شده است.
جامعه آماری این طرح شامل همه کارگاه‌های صنعتی است که در سال ۱۴۰۱ متوسط کارکنان آنها ۱۰ نفر یا بیشتر بوده است. داده‌ها به دو روش سرشماری (برای کارگاه‌های با بیش از ۵۰ نفر) و نمونه‌گیری (برای کارگاه‌های دارای ۱۰ تا ۴۹ نفر) گردآوری شده‌اند و نتیجه نهایی ارزیابی وضعیت ۲۱۷۳۸ کارگاه صنعتی را نشان می‌دهد.
بر اساس این آمار ۱۷۹۷ کارگاه از مجموع مورد بررسی در سال ۱۴۰۱ غیر فعال بوده‌اند. این عدد تنها یک رقم نیست؛ بلکه نمادی است از زندگی‌های معلق و کارخانه‌هایی که چرخ‌شان دیگر نمی‌چرخد.
مدیران این واحدها دلایل متعددی را برای تعطیلی عنوان کرده‌اند که در این ارزیابی این دلایل در قالب ۱۰ عامل کلیدی شامل مشکلات ارزی داخلی بدهی رقابت‌ناپذیری نداشتن مشتری فرسودگی تجهیزات و اختلال در فرآیند توسعه دسته‌بندی شده‌اند. نکته قابل توجه این است که یک کارگاه ممکن است با بیش از یک مانع روبرو باشد به‌طوری که تعداد پاسخ‌های کارفرمایان و کارآفرینان به ۳۵۰۴ مورد اشاره دارد در حالی که فقط ۱۷۹۷ واحد در این ارزیابی مشارکت داشته‌اند.
آمارها تصویری روشن از وضعیت موجود ارائه می‌دهند. ۴.۹ درصد کارگاه‌ها به‌دلیل عدم تأمین مواد اولیه خارجی و حدود ۲۴.۲ درصد به علت نبود مواد اولیه داخلی از چرخه تولید خارج شده‌اند. نبود مواد اولیه (داخلی و خارجی) با سهم ۲۹.۱ درصد مهم‌ترین عامل تعطیلی است. بی‌ثباتی اقتصادی با سهم ۱۵.۱ درصد و بدهی بانکی نیز با سهم ۹.۱ درصد از دیگر عوامل مهم به شمار می‌روند.
نقشه جغرافیایی کارگاه‌های غیرفعال نشان می‌دهد که سه استان تهران فارس و آذربایجان غربی به‌ترتیب با ۱۰۶ ۱۰۴ و ۱۰۰ واحد بیشترین سهم از کارگاه‌های غیرفعال را دارند. همچنین از نظر تعداد کل کارگاه‌های صنعتی تهران با ۳۲۵۴ واحد اصفهان ۲۰۱۳ واحد و خراسان رضوی ۱۵۴۹ واحد بیشترین سهم را در بین ۲۱۷۳۸ واحد صنعتی مورد بررسی داشته‌اند.
در نهایت آنچه امروز آمارها نشان می‌دهند نیازمند تغییرات اساسی در سیاست‌های حمایتی برای تأمین مواد اولیه تسهیل دریافت تسهیلات مالی و بهبود فضای کسب‌وکار است. ادامه این وضعیت نه‌تنها صنعت بلکه اقتصاد ملی و معیشت میلیون‌ها نفر را تهدید خواهد کرد و اراده جمعی سیاستگذاران و فعالان صنعت می‌تواند راهگشای آینده‌ای بهتر باشد. به نقل از ایرنا
انتهای پیام/