تحلیل روندهای نوین در صنعت لجستیک و حمل‌ونقل هوایی: نگاهی به تحولات جهانی و ایرانی (۲۰۲۰ تا ۲۰۲۵)
صنعت لجستیک جهانی در پنج سال اخیر دگرگونی‌های بی‌نظیری را تجربه کرده است؛ از شیوع کووید-۱۹ و اختلالات در زنجیره تأمین گرفته تا ظهور فناوری‌های نوین و رشد سریع تجارت الکترونیک. در این میان حمل‌ونقل هوایی به‌عنوان یکی از ارکان اساسی لجستیک نقشی کلیدی در تسهیل تجارت جهانی ایفا کرده است.
در ایران نیز این صنعت با چالش‌های ناشی از تحریم‌ها محدودیت‌های مالی و ضرورت بازسازی زیرساخت‌ها روبه‌رو بوده است. این گزارش به بررسی تحولات اصلی این صنعت در سطح جهانی و ایران در پنج سال گذشته و پیش‌بینی روندهای آینده تا سال ۲۰۳۰ می‌پردازد.
تحولات جهانی بین سال‌های ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۵
۱. تأثیر همه‌گیری کرونا: شیوع کووید-۱۹ تأثیر عمیقی بر صنعت حمل‌ونقل هوایی گذاشت. در سال ۲۰۲۰ کاهش چشمگیر تقاضای مسافری تا ۹۰ درصد در برخی کشورها شرکت‌های هواپیمایی را وادار به تمرکز بیشتر بر حمل بار هوایی کرد. براساس گزارش سازمان تجارت جهانی حمل‌ونقل هوایی ۳۵ درصد از ارزش کل تجارت جهانی را در بر می‌گیرد درحالی‌که تنها ۱ درصد از حجم محموله‌ها را شامل می‌شود؛ این نشان‌دهنده نقش حیاتی آن در جابه‌جایی کالاهای باارزش است. پس از کرونا بهبود تدریجی پروازهای مسافری و افزایش تقاضا برای حمل بار به‌ویژه در تجارت الکترونیک به رشد این بخش کمک کرد.
۲. تغییرات ژئوپلیتیک و اثرات اقتصادی: جنگ‌های تجاری تحریم‌ها و افزایش قیمت سوخت شرکت‌های حمل‌ونقل هوایی را به سمت بهینه‌سازی مصرف سوخت و انعطاف‌پذیری بیشتر سوق داده است.
۳. پیشرفت‌های فناوری:
- هوش مصنوعی و دیجیتال‌سازی: هوش مصنوعی در بهینه‌سازی مسیرهای پرواز مدیریت زنجیره تأمین و پیش‌بینی تقاضا نقشی کلیدی ایفا کرده است. استارت‌آپ‌هایی مانند Flexport با استفاده از نرم‌افزارهای ابری شفافیت و کارایی زنجیره تأمین را افزایش داده‌اند.
- اتوماسیون و رباتیک: استفاده از ربات‌های هوشمند در انبارها و مراکز لجستیکی به‌ویژه در حمل‌ونقل هوایی به کاهش هزینه‌ها و افزایش سرعت کمک کرده است.
- دوقلوهای دیجیتال: فناوری دوقلوهای دیجیتال برای شبیه‌سازی فرایندهای لجستیکی و بهبود بهره‌وری به کار گرفته شده است.
- پهپادها و تحویل خودکار: پهپادها برای تحویل بسته‌های کوچک در مسافت‌های کوتاه آزمایش شده‌اند و انتظار می‌رود تا سال ۲۰۳۰ به بخشی از اکوسیستم لجستیک تبدیل شوند.
۴. پایداری و کربن‌زدایی: صنعت حمل‌ونقل هوایی تحت فشارهای فزاینده برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای قرار دارد. هدف کاهش ۵۰ درصدی انتشار کربن تا سال ۲۰۵۰ توسط انجمن بین‌المللی حمل‌ونقل هوایی تعیین شده است. در این راستا استفاده از سوخت‌های پایدار افزایش یافته و فناوری‌های جدید مانند هواپیماهای برقی و هیدروژنی در حال توسعه هستند.
۵. رشد تجارت الکترونیک: افزایش تقاضا برای تجارت الکترونیک به‌ویژه در دوران کرونا نیاز به حمل‌ونقل هوایی سریع را تقویت کرد. شرکت‌هایی مانند آمازون و علی‌بابا با ایجاد ناوگان اختصاصی حمل بار هوایی نقش مهمی در این تحول داشتند.
۶. افزایش سرمایه‌گذاری در استارتاپ‌های لجستیک: جذب سرمایه برای توسعه فناوری‌های حمل‌ونقل هوایی و راه‌اندازی خطوط جدید به‌ویژه در آسیا و خاورمیانه رشد چشمگیری داشته است.
تحولات حمل‌ونقل هوایی در ایران از سال ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۵
۱. تحریم و کرونا: تحریم‌های آمریکا و همه‌گیری کرونا ضربه شدیدی به صنعت هوانوردی ایران وارد کردند. در سال ۱۳۹۹ جابه‌جایی مسافران بین‌المللی به ۱.۱۶ میلیون نفر کاهش یافت. با این حال از سال ۱۴۰۰ بهبود شرایط بهداشتی و افزایش پروازهای داخلی و بین‌المللی حمل‌ونقل هوایی را به سمت بهبودی سوق داده است.
۲. رشد حمل بار هوایی: حمل بار هوایی در ایران در سال‌های اخیر به میزان چشمگیری افزایش یافته است. در سال ۱۴۰۲ حمل بار داخلی به ۲۴,۱۹۲ تن رسید که نسبت به سال ۱۴۰۱ رشد ۱۳۰ درصدی را نشان می‌دهد.
۳. هوشمندسازی لجستیک: ایران اقداماتی برای هوشمندسازی در صنعت لجستیک انجام داده است. به گفته وزیر راه و شهرسازی هوشمندسازی لجستیک از اولویت‌های این وزارتخانه است.
۴. موقعیت ژئوپلیتیکی: ایران به دلیل موقعیت استراتژیک خود پتانسیل بالایی برای تبدیل‌شدن به هاب لجستیکی منطقه دارد. با این حال کاهش پروازهای عبوری در سال ۱۳۹۹ به دلیل تنش‌های منطقه‌ای و تحریم‌ها جایگاه ایران را تضعیف کرده است.
پیش‌بینی تحولات صنعت لجستیک و حمل‌ونقل هوایی تا سال ۲۰۳۰
بر اساس پیش‌بینی‌ها تا سال ۲۰۳۴ تعداد مسافران هوایی به بیش از ۷ میلیارد نفر خواهد رسید و حمل بار هوایی نیز به دلیل رشد تجارت الکترونیک افزایش خواهد یافت. همچنین انتظار می‌رود سوخت‌های پایدار و هواپیماهای هیدروژنی تا سال ۲۰۳۰ به‌صورت تجاری‌تر مورد استفاده قرار گیرند.
صنعت لجستیک و حمل‌ونقل هوایی در پنج سال گذشته با چالش‌های بزرگی مواجه بوده است اما فناوری‌های جدید و تمرکز بر پایداری فرصت‌های جدیدی را برای این صنعت فراهم کرده است.
شرکت PSP Express به عنوان یکی از پیشروان صنعت لجستیک خدمات تخصصی و جامعی در حوزه واردات و صادرات ارائه می‌دهد و با رعایت استانداردهای جهانی یکی از برترین ارائه‌دهندگان خدمات لجستیک در ایران محسوب می‌شود.
در نهایت اگر ایران بخواهد جایگاه خود را در شبکه‌های جهانی تقویت کند سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها و استفاده از فناوری‌های نوین تا سال ۲۰۳۰ ضروری خواهد بود. به نقل از اقتصاد آنلاین
انتهای پیام/