تالاب «صالحیه»؛ منبع گرد و غبار تهران در حال خشک شدن

گرد و غبار یا ریزگرد (Dust Storm) به ذرات جامد معلق در هوا اطلاق می‌شود که معمولاً قطر آنها کمتر از ۱۰ میکرون است. این ذرات ممکن است ناشی از عوامل طبیعی یا انسانی باشند و از بیابان‌ها زمین‌های خشک خشک شدن تالاب‌ها یا فعالیت‌های صنعتی و کشاورزی به وجود بیایند. طوفان‌های گرد و غبار در ایران پدیده‌ای جدید نیستند اما در دو دهه اخیر شدت وسعت و تکرار آنها به طور قابل توجهی افزایش یافته است. نخستین گزارش‌های نگران‌کننده از افزایش گرد و غبار به اوایل دهه ۱۳۸۰ برمی‌گردد؛ اما بحران واقعی از سال ۱۳۸۴ به ویژه در استان‌های خوزستان ایلام کرمانشاه و سیستان و بلوچستان احساس شد.

دلایل تداوم و تکرار این پدیده شامل خشکسالی‌های مداوم کاهش بارش‌ها خشک شدن تالاب‌های مرزی و داخلی مانند هورالعظیم و هامون کاهش منابع آبی ورودی از کشورهای همسایه تغییر کاربری اراضی و بی‌توجهی به مدیریت منابع طبیعی و همچنین جنگ و بی‌ثباتی سیاسی در منطقه می‌باشد.

این پدیده در کشور به دو منشأ داخلی و خارجی تقسیم می‌شود؛ کانون‌های خارجی گرد و غبار شامل عراق سوریه عربستان و شمال آفریقا و کانون‌های داخلی شامل سیستان و بلوچستان خوزستان کرمان یزد و خراسان جنوبی هستند. اکنون این مهمان ناخوانده به تهران رسیده و برای چندین روز هوای پایتخت را غبارآلود کرده است. منشأ این طوفان بزرگ به بیابان‌های عربستان و عراق برمی‌گردد و ابتدا استان‌های غربی ایران را تحت تأثیر قرار داده و سپس به تهران رسیده است.

معاون سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی افزایش زمان وقوع گرد و غبار را ناشی از خشکسالی‌های پیوسته‌ای می‌داند که ایران در سال‌های اخیر با آن مواجه بوده و تالاب صالحیه را به عنوان یکی از عوامل اصلی گرد و غبار تهران معرفی می‌کند.

تالاب صالحیه در مرز استان‌های تهران البرز و قزوین قرار دارد و در گذشته یکی از مناطق مهم طبیعی برای پرندگان مهاجر بوده است. اما به دلیل کاهش بارش‌ها و برداشت بی‌رویه آب‌های زیرزمینی این تالاب در سال‌های اخیر طی فرایند خشکسالی کاملاً خشک شده است. در حال حاضر زمین‌های خشک این تالاب به کانون فعال ریزگردها تبدیل شده‌اند.

دکتر رضا شهبازی با اشاره به شدت و وسعت بی‌سابقه گرد و غبار در سال جاری خاطرنشان کرد که این پدیده از سال‌های قبل وجود داشته و در سال‌های اخیر شدت و مدت آن افزایش یافته است. او افزود که این پدیده دارای دو منشأ داخلی و خارجی است و کشورهایی همچون عراق و سوریه به عنوان منابع اصلی گرد و غبار در نظر گرفته می‌شوند.

وی همچنین تأکید کرد که با توجه به شرایط اقلیمی و جغرافیایی کانون‌های داخلی گرد و غبار نیز به شدت فعال شده‌اند و وزش باد از سمت جنوب جنوب غرب یا جنوب شرق می‌تواند گرد و غبار را به فضای شهری تهران وارد کند. معاون سازمان زمین‌شناسی همچنین افزود که تالاب صالحیه به عنوان یکی از مهم‌ترین کانون‌های گرد و غبار در این منطقه شناخته می‌شود و شرایط خشکی در این نواحی به شدت بالا است. به نقل از اقتصاد آنلاین

انتهای پیام/