اخبار
افزایش بی‌سابقه قیمت بلیت اربعین در سایه کمبود و دلالی‌های بازار
در آستانه اربعین حسینی شوق زیارت کربلا در دل میلیون‌ها عاشق جوانه زده است. افرادی که ماه‌هاست برای رسیدن به حرم سیدالشهدا(ع) بی‌تاب هستند اکنون با معضلی تلخ روبه‌رو شده‌اند؛ بازار سیاه بلیت هواپیما. در حالی که قیمت رسمی بلیت تهران - بغداد برای رفت‌وبرگشت حدود ۱۳ میلیون تومان اعلام شده برخی ایرلاین‌ها تا سقف ۱۹ میلیون تومان از مسافران دریافت می‌کنند. حتی گزارش‌هایی از فروش بلیت با قیمت سرسام‌آور ۲۳ میلیون تومان نیز به گوش می‌رسد.
با وجود اینکه سازمان هواپیمایی کشوری قیمت‌های مشخصی را اعلام کرده بود مانند مسیر تهران - نجف با رقم ۶.۵ میلیون تومان یک‌طرفه و مجموع ۱۳ میلیون تومان رفت‌و برگشت در عمل این قیمت‌ها تنها روی کاغذ باقی مانده‌اند. بسیاری از زائران با نرخ‌هایی بین ۱۹ تا ۲۳ میلیون تومان روبرو شده‌اند؛ رقمی که از توان بسیاری از خانواده‌ها خارج است.
طبق مقررات ستاد اربعین تنها از ۱۷ تا ۲۶ مرداد نرخ‌های مصوب اعتبار دارند و پس از آن ایرلاین‌ها مجاز به اعمال قیمت‌های آزاد هستند. این بازه زمانی محدود فضای رقابتی ناعادلانه‌ای ایجاد کرده که تنها به زائران خوش‌شانس یا پردرآمد اجازه خرید بلیت می‌دهد. در همین راستا سازمان هواپیمایی کشور از مردم درخواست کرده تا تخلفات را گزارش دهند و راه‌هایی چون سامانه حقوق مسافر و شماره‌های تماس در اختیار مردم قرار داده شده است. اما آیا این گزارش‌ها می‌توانند در برابر چرخ‌دنده‌های بازار سیاه ایستادگی کنند؟
فروش بلیت با مشکلاتی چون قطعی‌های مکرر سامانه‌ها همراه بود. ظرفیت‌ها در زمان کوتاهی پر شدند و بسیاری از زائران حتی فرصت ورود به مرحله خرید را نیافتند. البته بعد از ماه‌ها توقف مجوز استفاده از هواپیماهای MD در مسیر نجف صادر شد؛ اقدامی که به گفته مسئولان ظرفیت پروازها را تا ۱۰۰ هزار صندلی افزایش می‌دهد و می‌تواند بازار سیاه را کاهش دهد. ناصر رضایی سخنگوی سازمان هواپیمایی کشوری از ادامه مذاکرات با طرف عراقی برای بهره‌برداری از این ظرفیت خبر داد اما هنوز تأیید کتبی از طرف مقابل دریافت نشده و اوضاع در حالت تعلیق باقی مانده است.
کارشناسان حمل‌ونقل هوایی راه‌حل‌هایی را ارائه کرده‌اند: از افزایش تعداد پروازها و توزیع عادلانه ظرفیت‌ها تا طراحی سامانه‌های پایدار و رزرو هوشمند. پیشنهادهایی که در صورت اجرا می‌تواند از توسعه بازار سیاه و فشار اقتصادی بر زائران جلوگیری کند.
در حالی که تعداد متقاضیان پرواز به بغداد در اربعین مشابه سال گذشته به نظر می‌رسد وزارت راه و شهرسازی هیچگونه تدبیری برای تسهیل تردد زائران نیندیشیده است. بر اساس آمار رسمی سال ۱۴۰۳ نزدیک به ۱۱۰ هزار صندلی پروازی برای جابه‌جایی زائران در مسیرهای نجف و بغداد پیش‌بینی شده بود. این عدد با ورود مجدد هواپیماهای MD و افزایش تعداد پروازها به بیش از ۱۳۰ هزار صندلی رسیده است.
با وجود اینکه نسبت تقاضا به ظرفیت برای خرید بلیت هوایی تفاوت چندانی با سال گذشته نداشته انتظار می‌رفت وزارت راه و شهرسازی با تکیه بر تجربه سال قبل تدابیر مؤثرتری برای مدیریت بهتر این روند اتخاذ کند اما متاسفانه خبری از بهبود سامانه‌های فروش راهکاری برای مقابله با بازار سیاه و نظارت مؤثر بر نحوه توزیع پروازها دیده نمی‌شود.
آیا افزایش تعداد پروازها بدون برنامه‌ریزی درست می‌تواند پاسخگوی نیاز مردم باشد؟ چرا تدابیری مانند تخصیص سهمیه‌های عادلانه پیش‌فروش مرحله‌ای یا نظارت میدانی بر دفاتر فروش اتخاذ نشد؟ افزایش ظرفیت ناوگان در غیاب کنترل بر روند فروش بلیت تنها به گسترش بازار سیاه انجامیده است. زائرانی که در بازه فروش رسمی موفق به خرید بلیت نمی‌شوند ناچار به مراجعه به دفاتر آزاد با نرخ‌های چندبرابری هستند. به نظر می‌رسد تصمیم‌گیرندگان تنها بر آمار تمرکز کرده‌اند بدون توجه به چگونگی بهره‌برداری مردم از آن.
وزارت راه و شهرسازی به عنوان متولی حمل‌ونقل کشور نه‌تنها وظیفه پیش‌بینی و تأمین ظرفیت را دارد بلکه باید با نظارت فعال و سیاست‌گذاری عدالت‌محور مسیر زیارت را برای همه هموار سازد. توسعه فیزیکی بدون عدالت اجتماعی تنها به نارضایتی و محرومیت بیشتر منجر می‌شود. حال که تجربه سال جاری دوباره ضعف‌های ساختاری را نمایان کرده انتظار می‌رود وزارت راه و شهرسازی به جای صدور اطلاعیه‌های کلی به فکر اصلاح فرآیندها باشد. سفر اربعین تنها یک مأموریت لجستیکی نیست.
در میان همه چالش‌ها هنوز امیدی در دل زائران وجود دارد. نهادهایی که با درک عمق معنویت سفر اربعین تلاش می‌کنند تا فشارهای اقتصادی و روانی را کاهش دهند. برخی از ایرلاین‌ها ظرفیت‌های ویژه‌ای برای گروه‌های خاص در نظر گرفته‌اند و سازمان‌هایی به رغم محدودیت‌ها در پی تسهیل سفر هستند.
همچنین حرکت‌های حمایتی مردمی شکل گرفته است تا زائران کم‌برخوردار از زیارت محروم نمانند؛ اقداماتی کوچک اما بسیار تأثیرگذار مانند قطره‌هایی که آرام‌آرام دریای خدمت و مهربانی را پر می‌کنند. هر قدمی که در راستای شفاف‌سازی نحوه فروش بلیت یا ایجاد زیرساخت‌های بهتر حمل‌ونقل برداشته شود نه تنها به حل مشکلات کمک می‌کند بلکه بسترساز تحول فرهنگی و اخلاقی نیز خواهد بود. به نقل از مشرق
انتهای پیام/