اخبار
صنعت در سایه خاموشی: بحران برق و تأثیر آن بر تعطیلی کارخانه‌ها در ایران
از زمستان ۱۴۰۳ زنگ خطر بحران برق در سال ۱۴۰۴ به‌صدا درآمد. حمیدرضا صالحی دبیرکل فدراسیون صادرات انرژی از احتمال کسری ۲۴ هزار مگاوات برق در تابستان امسال خبر داده بود. منابع اتاق بازرگانی متخصصان صنعت برق و گزارش‌های رسمی مجلس نیز از بحران قریب‌الوقوع اطلاع داده بودند.
با این حال در برابر این هشدارها دولت با سکوت و بی‌عملی مواجه شد. اکنون در مردادماه شهرک‌های صنعتی با قطعی‌های سه روزه در هفته صنایع با محدودیت ۹۰ درصدی دیماند و کارخانه‌ها با توقف کامل در برخی شیفت‌ها روبه‌رو هستند. به‌نظر می‌رسد که دولت نه‌تنها آماده مقابله با بحران نبود بلکه به وجود آن نیز باور نداشت.
طبق گزارش مرکز پژوهش‌های اتاق بازرگانی ایران قطعی روزانه برق نزدیک به ۱۸ هزار میلیارد تومان به اقتصاد کشور خسارت وارد می‌کند. از این مقدار بیش از ۹ هزار میلیارد تومان به‌طور مستقیم به بخش صنعت مربوط می‌شود؛ یعنی بیش از ۵۰ درصد زیان کل کشور. این آمار مربوط به زمستان ۱۴۰۳ است؛ اما اکنون که قطعی‌ها از دو روز در هفته به سه روز افزایش یافته و در برخی موارد بدون اطلاع قبلی رخ می‌دهد تخمین زده می‌شود که زیان واقعی صنعت به بیش از ۱۰ هزار میلیارد تومان در روز رسیده باشد.
در میدان واقعیت قطعی برق به‌معنای توقف تولید است. شرکت‌های فولاد در اصفهان یزد و خوزستان مجبور به تعطیلی شیفت‌های شب شده‌اند. کارخانه‌های سیمان در خراسان و فارس کاهش ۵۰ درصدی تولید را اعلام کرده‌اند. در صنعت خودرو خطوط مونتاژ در ایران‌خودرو و سایپا در برخی روزها به‌طور کامل متوقف شده است. سردخانه‌های صنایع غذایی در شمال کشور نیز خبر از فاسد شدن بخشی از محصولات منجمد داده‌اند. این اتفاقات نشان‌دهنده واقعیت تلخ تولید در ایران هستند.
در شرایطی که دولت سکوت کرده و صنعت در بحران است کارگران روزمزد و پیمانکاری اولین قربانیان این بحران هستند. گزارش‌ها نشان می‌دهد که تنها در یک ماه تابستان بیش از ۸۰ هزار نیروی کار در صنایع برای چند روز کاری بدون حقوق مانده‌اند. در صنایع کوچک یک روز قطعی برق به معنای تعطیلی کامل است و این موضوع زنجیره‌ای از تعدیل نیرو و ناامیدی را به‌همراه دارد که می‌تواند منجر به نارضایتی‌های عمومی و اعتراضات اجتماعی شود. وقتی صنعت متوقف شود بازار کار نیز دچار رکود می‌شود.
قطعی برق تنها یک بحران داخلی نیست؛ این مسئله تهدیدی برای تجارت صادرات و رقابت‌پذیری بین‌المللی ایران به‌شمار می‌رود. کاهش برق در صنایع فولاد و پتروشیمی برنامه صادرات برخی شرکت‌ها را متوقف کرده است و مشتریان خارجی به‌دلیل عدم تأمین برق در کارخانه‌ها به سمت رقبای منطقه‌ای تمایل پیدا می‌کنند.
در سال‌های گذشته راهکارهای متعددی برای عبور از بحران برق کشور ارائه شده است؛ اما چالش اصلی فاصله میان تدوین راهکار و اجرای مؤثر آن‌هاست. کارشناسان بر این باورند که بخشی از این فاصله به دلیل محدودیت‌های مالی نبود هماهنگی میان دستگاه‌های مختلف و اولویت‌نیافتن طرح‌ها در تصمیم‌گیری‌های اجرایی است. برخی از طرح‌های اصلاح ساختار صنعت برق نیز نیازمند سرمایه‌گذاری بلندمدت و اصلاحات تدریجی هستند که بدون برنامه‌ریزی جامع امکان‌پذیر نیست.
بحران برق نشانه‌ای از چالش‌های انباشته‌شده است. ایران با وجود منابع غنی انرژی نباید با خاموشی‌های گسترده و خسارات سنگین صنعتی مواجه باشد. این بحران نتیجه سال‌ها تأخیر در نوسازی زیرساخت‌ها و سیاست‌گذاری‌های ناهماهنگ است. اگر به‌زودی راه‌حل‌های علمی و مبتنی بر اجماع ملی برای این مسئله در نظر گرفته نشود ممکن است به بحرانی بلندمدت در حوزه انرژی و توسعه صنعتی تبدیل شود.
هنوز فرصت برای گفت‌وگو اصلاح و عبور از بحران با رویکردی فنی و اقتصادی وجود دارد. تأمین پایدار انرژی شرط بقای صنعت و ثبات اقتصادی کشور است. به نقل از tgju
انتهای پیام/