اخبار
نقش نوین هوش مصنوعی در سیستم‌های حقوقی
فناوری‌های نوین به‌ویژه در دهه اخیر تغییرات عمده‌ای در معادلات سنتی به‌وجود آورده و جهانی جدید با قوانینی متفاوت را شکل داده‌اند. در این دنیای جدید قدرت تحلیل داده‌ها سرعت پردازش اطلاعات و توانایی الگوریتم‌ها در شناسایی الگوهای رفتاری به منابع نوینی از قدرت و ثروت تبدیل شده است. در کانون این تحولات «هوش مصنوعی» قرار دارد؛ فناوری‌ای که دیگر محدود به آزمایشگاه‌ها یا ابزارهای تخصصی نیست و در جنبه‌های مختلف زندگی روزمره از روابط اجتماعی گرفته تا سازوکارهای حکمرانی و نهادهای قضائی نفوذ کرده است.
آنچه به‌عنوان «انقلاب صنعتی چهارم» شناخته می‌شود نقطه عطفی تاریخی است که در آن مرزهای میان انسان و ماشین تصمیم‌گیری انسانی و تحلیل الگوریتمی و همچنین مسئولیت‌پذیری حقوقی و پاسخگویی دیجیتال به‌تدریج کمرنگ می‌شوند. هوش مصنوعی نه‌تنها صنایع حمل‌ونقل آموزش سلامت و بازارهای مالی را دگرگون کرده بلکه به حوزه‌هایی نفوذ کرده است که پیش از این به قضاوت انسانی و تحلیل‌های اخلاقی وابسته بودند.
ورود این فناوری به ساختارهای حقوقی اگرچه دقت را افزایش می‌دهد و دسترسی به خدمات قضائی را تسهیل می‌کند اما همزمان چالش‌های جدی را نیز ایجاد می‌کند؛ از جمله سوگیری‌های پنهان در الگوریتم‌ها ابهام در مسئولیت‌پذیری سیستم‌های هوشمند و تهدید حریم خصوصی افراد. این تغییرات ممکن است در صورت عدم وجود چارچوب‌های دقیق به زیان عدالت و حقوق شهروندان منجر شود.
از سوی دیگر بسیاری از شهروندان حتی بدون آگاهی کامل روزانه از خدمات مبتنی بر هوش مصنوعی بهره‌برداری می‌کنند از نقشه‌یاب‌های هوشمند و دستیارهای صوتی گرفته تا پلتفرم‌های پیشنهاددهنده محتوا و ابزارهای احراز هویت دیجیتال. این گستردگی کاربرد مسئولیت نهادهای آموزشی رسانه‌ای و حقوقی را در ارتقای «سواد هوش مصنوعی» دوچندان می‌کند. جامعه‌ای که نتواند بین واقعیت و دخالت الگوریتمی تمایز قائل شود در سطوح فردی و نهادی با آسیب روبه‌رو خواهد شد.
بنابراین ضروری است که مراکز علمی و صنفی با مشارکت دانشگاه‌ها و پژوهشگران به تولید دانش و گفتمان‌سازی پیرامون هوش مصنوعی بپردازند. آشنایی با ابعاد فنی حقوقی و اخلاقی این فناوری می‌تواند به بهره‌برداری ایمن و مسئولانه از آن کمک کند و زیرساخت‌های حقوقی کشور را برای مواجهه با چالش‌های پیش رو تقویت کند.
نسل جوان به‌ویژه متولدین دهه‌های هشتاد و نود باید آشنایی با مفاهیم پایه هوش مصنوعی و مهارت در کاربرد آن را در اولویت قرار دهند چرا که این آشنایی شرط بقای شغلی و اجتماعی در آینده است. به همین دلیل راه‌اندازی «نهضت ملی سواد هوش مصنوعی» می‌تواند راه‌گشای ارتقای آگاهی جامعه درباره این پدیده جهانی باشد.
به‌گزارش نهادهایی همچون مرکز وکلا و کارشناسان رسمی قوه قضائیه با ورود به این عرصه گام‌های مؤثری در توانمندسازی کارشناسان و وکلا برداشته‌اند. برگزاری همایش‌های تخصصی و ترویج سواد هوش مصنوعی از جمله اقدامات ضروری برای مقابله با چالش‌های نوظهور و بهره‌برداری از فرصت‌های این فناوری است.
در نهایت تسلط بر هوش مصنوعی و مهارت در استفاده از آن در دنیای در حال تغییر امروز شرط بقا و پیشرفت است. آینده را کسانی خواهند ساخت که توانسته‌اند زودتر با این فناوری آشنا شوند و از آن به‌عنوان ابزاری برای تغییر استفاده کنند. به نقل از tgju
انتهای پیام/