اخبار
تحولات جدید در آسیای میانه و توافق ابراهیم
دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا تمایل خود را به گسترش پیمان‌های ابراهیم به جمهوری آذربایجان و کشورهای آسیای میانه ابراز کرده است. با اینکه احتمال انعقاد چنین توافقی با آذربایجان وجود دارد اما دستیابی به توافق مشابه در آسیای میانه به نظر دشوار می‌رسد. در حالی که برخی زمینه‌ها برای همکاری اسرائیل با کشورهای آسیای میانه وجود دارد محدودیت‌های ژئوپلیتیک اساسی می‌تواند مانع از تحقق این توافقات شود.
نزدیکی اسرائیل به جمهوری آذربایجان به دلایل خاصی صورت می‌گیرد از جمله خصومت مشترک با ایران و تنش‌های موجود بین باکو و ارمنستان اما چنین شرایطی در مورد آسیای میانه وجود ندارد. تلاش‌های اسرائیل برای تقویت روابط با کشورهای آسیای میانه می‌تواند به نحوی مشابه با «راهبرد پیرامونی» دوران جنگ سرد باشد که اسرائیل به دنبال جلوگیری از انزوا بود.
تغییرات عمده‌ای در محیط راهبردی اسرائیل پس از انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۹۷۹ و فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی به وقوع پیوست. پس از این تحولات پنج کشور جدید با اکثریت مسلمان در آسیای میانه شکل گرفتند: قزاقستان ازبکستان ترکمنستان قرقیزستان و تاجیکستان. در حال حاضر آسیای میانه به دلایل متعددی برای اسرائیل اهمیت دارد. از جمله این که تنوع دیپلماتیک و منابع انرژی را به ارمغان می‌آورد و می‌تواند مشروعیت اسرائیل را در دنیای اسلام تقویت کند.
علاوه بر این قزاقستان به‌عنوان تأمین‌کننده اصلی نفت اسرائیل نقش مهمی در این روابط ایفا می‌کند. کشورهای آسیای میانه اگرچه می‌کوشند از خشم تهران دوری کنند اما نسبت به الگوی اسلامی ایران بدبین هستند و این موضوع به اسرائیل کمک می‌کند تا نفوذ خود را در منطقه افزایش دهد.
تعامل با اسرائیل می‌تواند به تقویت اقتصاد این کشورها کمک کند به‌خصوص در زمینه‌های کشاورزی مدیریت آب و امنیت سایبری. با این حال چهار عامل اصلی می‌تواند پیوستن کشورهای آسیای میانه به توافق‌های ابراهیم را غیرمحتمل کند. نخستین مانع افکار عمومی است؛ نظرسنجی‌ها حاکی از بدبینی اکثریت مسلمان این کشورها به اسرائیل به‌دلیل اقدامات آن در غزه است.
دومین مانع تأثیرات منفی حمله اسرائیل به ایران بر مسیرهای تجاری این کشورهاست. سومین عامل روابط ترکیه و احتمال تأثیر آن بر قزاقستان و آذربایجان است در حالی که چهارمین عامل فشارهای روسیه و چین به‌دلیل نفوذ آمریکا در منطقه است. بنابراین گسترش توافق‌های ابراهیم به آسیای میانه می‌تواند بیشتر به عنوان یک رویا به شمار آید تا یک راهکار عملی.
در نهایت سیاست توازن منطقه‌ای بین قدرت‌های غربی روسیه چین ترکیه ایران و کشورهای جنوبی خلیج فارس به این موضوع دامن می‌زند که از ائتلاف‌های بزرگ پرهیز شود. به نقل از tgju
انتهای پیام/