اخبار
تحلیل دامنه نوسان و چالش‌های ساختاری بورس: تنگی دامنه، رانت گسترده و افول شفافیت در صفوف خرید
بازار سرمایه ایران با محدودیت دامنه نوسان به محلی برای کنترل قیمتی مصنوعی و توزیع رانت تبدیل شده است. در این شرایط کدهای حقوقی با هماهنگی‌های پنهانی حرکت‌های صعودی را مدیریت کرده و سرمایه‌گذاران خرد در وضعیت ناپایداری قرار دارند. تجارب جهانی نشان می‌دهد که حذف یا بهینه‌سازی دامنه نوسان کلید توسعه پایدار بازارهای مالی است. در عوض بورس ایران درگیر نوسانات کوتاه‌مدت و رکود بلندمدت شده و اعتماد عمومی به شدت کاهش یافته است. اصلاحات در ریزساختارهایی همچون دامنه نوسان شرط لازم برای بازگشت سرمایه‌های هوشمند و دسترسی عادلانه به بازار است.
در واقع در بازاری که با محدودیت دامنه نوسان مواجه است همواره فروشندگان در موقعیت قوی‌تری قرار دارند. این حقیقت به‌ویژه زمانی نگران‌کننده است که ساختار بازار تحت تأثیر هماهنگی‌های غیرشفاف میان کدهای حقوقی و حقیقی قرار گیرد. در زمان‌هایی که بازار به رشد تمایل دارد کدهای حقوقی با کمک کدهای حقیقی صف‌های خرید را تشکیل می‌دهند و به‌صورت کنترل‌شده مسیر رشد را هدایت می‌کنند. این رفتارها مانع شکل‌گیری روندهای طبیعی در بازار شده و اعتبار عمومی را تضعیف می‌کند.
محدودیت دامنه نوسان نه‌تنها به حفظ بازار کمک نمی‌کند بلکه به ابزاری برای کنترل مصنوعی روندها و توزیع رانت تبدیل شده است. در مقایسه با بازارهای جهانی که یا دامنه نوسان را حذف کرده یا به‌صورت پویا مدیریت می‌کنند بورس ایران در این ساختار ایستا گرفتار شده و دچار رشدهای ناگهانی و رکودهای طولانی شده است؛ الگویی که توسعه پایدار بازار را مختل می‌کند.
سالار صفایی کارشناس بازار سرمایه به رفتارهای سازمان‌یافته در بورس ایران انتقاد کرده و می‌گوید که صف‌های خرید و فروش نه نشانه‌ای از عرضه و تقاضای واقعی بلکه ابزاری برای کسب درآمد غیرشفاف توسط بازیگران بزرگ هستند. در شرایط محدود دامنه نوسان این بازیگران با در اختیار داشتن حجم بالایی از سهام صف‌های ساختگی ایجاد می‌کنند و هدف اصلی‌شان نه معامله واقعی بلکه بهره‌برداری از نوسانات بازار مشتقه و ابزارهای اهرمی است.
وی تأکید می‌کند که این گروه‌ها از صف‌سازی به‌عنوان ابزاری برای درآمدزایی استفاده می‌کنند و در صورت حذف آن جریان‌های رانتی و سودهای غیرمتعارف از بین خواهد رفت. به‌علاوه اگر صف وجود نداشته باشد نان حرام برخی بازیگران قطع می‌شود؛ این جمله به وضوح نشان‌دهنده فساد ساختاری در بازار است.
صفایی می‌گوید که هدف برخی گروه‌ها نه سرمایه‌گذاری در سهام بلکه شکار نوسان از ابزارهای مشتقه است. بنابراین صف‌های خرید و فروش به‌جای نمایندگی رفتار واقعی بازار به صحنه‌ای برای فریب تبدیل شده‌اند که در آن سرمایه‌گذاران خرد تحت تأثیر بازی‌های پشت‌پرده قرار می‌گیرند.
در نهایت این گزارش تأکید می‌کند که تا زمانی که صف‌سازی به‌عنوان ابزاری برای درآمدزایی باقی بماند عدالت معاملاتی تحقق نخواهد یافت و بازار سرمایه ایران از مسیر شفافیت و توسعه پایدار دور خواهد شد. مقابله با صف‌سازی نه تنها یک توصیه بلکه یک ضرورت ساختاری برای نجات بازار از فساد و بی‌اعتمادی است. به نقل از بازار
انتهای پیام/