تراز تجاری منفی ۷.۷ میلیارد دلار: بررسی گردش تجاری با ۷ کشور مهم

به گزارش توانآپ، بر اساس آمارهای منتشر شده از سوی گمرک ایران، در ۹ ماهه نخست سال جاری، میزان صادرات غیرنفتی کشور به ۱۱۶ میلیون و ۳۴۸ هزار تن با ارزشی معادل ۴۳ میلیارد و ۱۴۰ میلیون دلار رسید. در مقابل، میزان واردات (شامل شمش طلا) به ۷ میلیون و ۹۴۱ هزار تن و به ارزش ۵۰ میلیارد و ۸۸۹ میلیون دلار ثبت شده است. این ارقام نشان‌دهنده تراز تجاری منفی قابل توجهی است که به منفی ۷ میلیارد و ۷۴۹ میلیون دلار رسیده است.

مقاصد و کالاهای صادراتی

تحلیل مقاصد صادراتی نشان می‌دهد که هفت کشور اصلی خریدار کالاهای ایرانی همچنان شامل چین، عراق، امارات متحده عربی، ترکیه، افغانستان، پاکستان و هند هستند. این هفت کشور به تنهایی ۸۲.۴۰ درصد از وزن و ۸۲.۸۵ درصد از ارزش کل صادرات غیرنفتی کشور را به خود اختصاص داده‌اند. در میان کالاهای صادراتی، اقلام خام و نیمه خام مانند پروپان مایع‌شده، متانول و گاز طبیعی مایع‌شده در صدر قرار دارند.

جدول مقاصد صادراتی

وضعیت واردات

در زمینه واردات، بیشترین کالاها از کشورهای امارات متحده عربی با ۱۵.۳ میلیارد دلار، چین با ۱۳ میلیارد دلار و ترکیه با ۸.۹ میلیارد دلار وارد شده‌اند. همچنین طلا به اشکال خام با ۵.۶ میلیارد دلار، ذرت دامی با ۲.۱ میلیارد دلار و گوشی‌های تلفن هوشمند با ۱.۷ میلیارد دلار به عنوان سه قلم عمده کالای وارداتی در این مدت شناخته می‌شوند.

جدول مقاصد وارداتی

ارزش گمرکی کالاها

یکی از نکات قابل توجه در تجارت خارجی کشور در این مدت، افزایش قابل توجه ارزش گمرکی کالاهای وارداتی است. بر اساس اعلام گمرک، متوسط ارزش گمرکی هر تن کالای وارداتی به ۱۸۲۱ دلار رسیده که نسبت به مدت مشابه سال قبل، افزایش ۸.۴ درصدی را نشان می‌دهد. همچنین متوسط ارزش گمرکی هر تن کالای صادراتی نیز با افزایش ۳.۷۴ درصدی به رقم ۳۷۱ دلار رسیده است.

مرکز پژوهش‌های مجلس در این خصوص تأکید دارد که تعیین ارزش گمرکی کالاها یکی از مهم‌ترین وظایف گمرکات در سطح جهانی است. این ارزش‌گذاری نه تنها برای محاسبه میزان تجارت خارجی بلکه برای اخذ مالیات بر تجارت نیز کاربرد دارد.

چالش‌های ارزش‌گذاری

از سال ۱۳۹۷، با الزام صادرکنندگان به رفع تعهد ارزی، گمرک اقدام به ارزش‌گذاری کالاهای صادراتی کرده است. این موضوع باعث شده تا صادرکنندگان تمایل داشته باشند تا برای هر نوع کیفیت کالا، کمترین قیمت ممکن را اظهار کنند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که حدود ۹۰ ردیف تعرفه، ارزش ۹۰ درصد صادرات غیرنفتی ایران را شامل می‌شود و حدود ۶۰ ردیف تعرفه ممکن است دچار چالش در ارزش‌گذاری شوند.

پیامدهای کاهش ارزش دلاری صادرات

کاهش ارزش دلاری صادرات ایران نسبت به افزایش یا کاهش کمتر صادرات حجمی، ناشی از شیوه‌های ارزش‌گذاری گمرک است که می‌تواند تا ۴ میلیارد دلار صادرات را کمتر از واقع نشان دهد. این موضوع تأثیرات متعددی بر آمارهای اقتصادی کشور دارد و می‌تواند باعث مخدوش شدن آمارهای مالی تولیدکنندگان و آمارهای کلان کشور شود.

پیشنهادات برای بهبود وضعیت

بر اساس بند پ ماده ۴ قانون برنامه هفتم پیشرفت، بانک مرکزی موظف است سیاست‌های ارزی را اصلاح کند تا انگیزه‌ای برای کم‌اظهاری صادرات وجود نداشته باشد. پیشنهاد اصلی مرکز پژوهش‌ها کاهش فاصله نرخ ارز رسمی و غیررسمی است تا شرایطی فراهم شود که تمایل به خوداظهاری در قیمت‌های واقعی وجود داشته باشد.

در نهایت، ایجاد شرایط مناسب برای کاهش زمان پرداخت مشوق‌های مالیاتی صادرات و امکان عرضه ارز حاصل از صادرات با نرخ توافقی می‌تواند به حل معضل کم‌اظهاری صادرات کمک کند و به بهبود وضعیت تجاری کشور منجر شود. به نقل از مهر

انتهای پیام/