تأثیرات سرکوب نرخ بهره و سیاست‌های مالیاتی تنبیهی به تنهایی کافی نیستند
فتح‌الله تاری اقتصاددان و عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی در نشست تخصصی چالش‌های نظری در نظام پولی ایران؛ عمودی‌گرایی در مقابل افقی‌گرایی که روز سه‌شنبه ۱۶ اردیبهشت‌ماه با همکاری پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی و پژوهشکده اقتصاد دانشگاه علامه در محل دانشکده اقتصاد برگزار شد با اشاره به تغییرات در سیاست‌های پولی کشور از گذر تدریجی ایران از خلق پول برون‌زا به درون‌زا خبر داد و تاکید کرد که باید نحوه استفاده از نتایج پژوهشی در نهادهای اقتصادی کشور اصلاح شود و از سرکوب نرخ بهره و توسعه ابزارهای اسلامی واقعی در تأمین مالی فاصله گرفت.
تغییر ماهیت خلق پول در ایران از سال ۱۳۸۰ تاری در آغاز سخنان خود به روند تاریخی خلق پول در ایران اشاره کرد و گفت: بر اساس مطالعات مختلف از دهه ۶۰ تا پایان دهه ۷۰ خلق پول به‌طور عمده برون‌زا و تحت کنترل بانک مرکزی بوده است اما از سال ۱۳۸۰ به بعد به‌تدریج به سمت درون‌زایی رفته و بانک‌ها نقش فعال‌تری در فرآیند خلق پول ایفا کرده‌اند. او افزود: در این راستا تغییرات در سرعت گردش پول و افزایش نقش دولت در تأمین مالی از طریق بدهی‌ها به تقویت درون‌زایی پول کمک کرده است.
تجربه کشورها در مدیریت پولی و بانکی تاری همچنین به تجربیات کشورهای منطقه مانند ترکیه پاکستان هند مصر و عراق در مدیریت سیاست‌های پولی اشاره کرد و گفت: ترکیه با افزایش نرخ بهره به ۴۶ درصد و نظارت دقیق بر بانک‌ها به کنترل نرخ تورم پرداخته است. پاکستان نیز با اعمال محدودیت در اعطای وام و افزایش نرخ بهره همین رویکرد را دنبال کرده است. وی افزود: هند با اصلاح ساختار نقدینگی و افزایش نظارت بر بازار پول به مهار فرار سرمایه به سمت دارایی‌های دیجیتال پرداخته است. همچنین در مصر اجرای قوی مقررات کفایت سرمایه و محدودیت در اعطای تسهیلات از جمله اقدامات مؤثر بوده است.
ابزارهای سنتی دیگر کافی نیستند عضو هیئت علمی دانشگاه علامه با اشاره به کاهش اهمیت ابزارهایی مانند نرخ ذخیره قانونی گفت: در بسیاری از کشورهای جهان این نرخ کاهش یافته است. در گذشته نرخ ذخیره قانونی یکی از ابزارهای مهم بانک مرکزی برای کنترل نقدینگی بود اما اکنون ابزارهای متنوع‌تری در اختیار بانک مرکزی است که می‌تواند وابستگی به ذخیره قانونی را کاهش دهد.
فاصله‌گیری از سرکوب نرخ بهره و توسعه ابزارهای نوین تاری با انتقاد از سیاست‌های سرکوب نرخ بهره گفت: علی‌رغم تلاش‌ها برای فاصله‌گیری از این سیاست‌ها هنوز هم سرکوب نرخ سود در برخی حوزه‌ها وجود دارد. او اضافه کرد: مردم به‌دنبال حفظ ارزش واقعی دارایی‌های خود هستند و این مسئله باعث افزایش تقاضا برای دارایی‌های مقاوم در برابر تورم از جمله دلار شده است.
ظرفیت‌های مغفول ابزارهای اسلامی این اقتصاددان به ظرفیت‌های مغفول ابزارهای اسلامی تأمین مالی اشاره کرد و گفت: ایران از نظر تئوریک ابزارهای اسلامی متنوعی دارد اما در عمل آنچه در سیستم بانکی یا بازار سرمایه اجرایی شده مؤثر نبوده است. او افزود: در کشورهای اسلامی منطقه ابزارهایی مانند اوراق صکوک به‌درستی مورد استفاده قرار می‌گیرد اما در ایران این ابزارها به‌خوبی اجرایی نشده‌اند.
اعتمادسازی شرط جذب سرمایه‌های مردم تاری در پایان سخنان خود تأکید کرد: جلب اعتماد عمومی می‌تواند موجب ورود دلارهای نگهداری شده در خانه‌ها به چرخه تأمین مالی شود و این مهم تنها با امنیت شفافیت و استفاده صحیح از ابزارهای تأمین مالی واقعی اسلامی ممکن خواهد شد. به نقل از مهر
انتهای پیام/