نگاهی به تغییرات جمعیتی کشور؛ از رشد شهرنشینی تا گرایش به سالمندی

به نقل از سازمان برنامه و بودجه کشور؛ تحلیل‌های انجام شده بر روی رشد جمعیت کشور نشان می‌دهد که این میزان به کمتر از یک درصد کاهش یافته و در بازه زمانی ۱۴۰۵-۱۴۰۰ به حدود ۰.۷۲ درصد پیش‌بینی شده است.

با توجه به اینکه اطلاعات مربوط به جمعیت و ویژگی‌های آن از طریق سرشماری‌ها قابل دسترسی است و این سرشماری‌ها هر ۵ یا ۱۰ سال یک بار انجام می‌شوند پیش‌بینی جمعیت برای سال‌های آینده از اهمیت بالایی برخوردار است.

مرکز آمار ایران به دلیل درخواست‌های متعدد داخلی و بین‌المللی با استفاده از جدیدترین روش‌ها و تکنیک‌های علمی به پیش‌بینی جمعیت در سطح ملی استانی شهری و روستایی و همچنین به تفکیک سن و جنسیت می‌پردازد. به همین دلیل پیش‌بینی جمعیت کل کشور تا سال ۱۴۳۰ و جمعیت استانی تا سال ۱۴۱۵ پس از انتشار نتایج سرشماری سال ۱۳۹۵ در سال ۱۳۹۶ انجام شده و نتایج آن پس از تایید کمیته آمار جمعیت منتشر گردیده است.

تاثیر کووید-۱۹ بر شاخص‌ها و پیش‌بینی‌های جمعیتی در سال ۱۴۰۰ و پس از گذشت پنج سال از اجرای سرشماری ۱۳۹۵ با توجه به تغییرات اجتماعی و فرهنگی در جامعه و همچنین شیوع بیماری کووید ۱۹ و تأثیر آن بر آمارهای حیاتی ضرورت بازنگری در پیش‌بینی‌های جمعیتی بیش از پیش احساس شد.

در بازنگری جمعیت ایران با در نظر گرفتن واقعیت‌های موجود سناریوهای مربوط به باروری و مرگ و میر نسبت به پیش‌بینی‌های قبلی تغییر کرد. ارزیابی داده‌های سرشماری و سناریوهای مربوط به مهاجرت‌های داخلی نیز بر اساس پیش‌بینی‌های قبلی حفظ شد.

برای پیش‌بینی جمعیت به مانند گذشته از روش ترکیبی (مولفه‌ای – نسلی) استفاده شد. سازمان ملل نیز به کشورها توصیه می‌کند که از این روش به عنوان «استاندارد طلایی» در برآورد و پیش‌بینی‌های آمارهای رسمی خود بهره‌برند.

جمعیت ایران در سال ۱۴۲۸ به حداکثر خود خواهد رسید بررسی پیش‌بینی‌های جمعیت مرکز آمار ایران نشان می‌دهد که جمعیت ایران تا ۲۴ سال دیگر به رشد خود ادامه خواهد داد و در سال ۱۴۲۸ به بالاترین میزان خود خواهد رسید.

انتظار می‌رود جمعیت کشور در سال ۱۴۲۸ به حدود ۹۴ میلیون و ۵۶۰ هزار نفر برسد که نسبت به سال ۱۳۹۵ تقریباً ۱۴.۶۶ میلیون نفر افزایش خواهد یافت. پیش‌بینی می‌شود جمعیت کشور پس از رسیدن به اوج از اوایل دهه ۱۴۳۰ به بعد شروع به کاهش کند.

از هر ۱۰۰ نفر ۱۷ نفر در استان تهران ساکن هستند در سال ۱۴۰۴ بیش از نیمی از جمعیت کشور در هفت استان شامل تهران خراسان رضوی اصفهان فارس خوزستان آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی زندگی می‌کنند.

پیش‌بینی می‌شود در سال ۱۴۰۴ از هر ۱۰۰ نفر جمعیت ایران حدود ۱۷ نفر در استان تهران و ۸ نفر در استان خراسان رضوی ساکن باشند. این نسبت برای استان‌های اصفهان فارس و خوزستان به ۶ نفر می‌رسد.

کاهش رشد جمعیت کشور به زیر یک درصد / سیستان و بلوچستان بالاترین و خراسان شمالی lowest نرخ رشد جمعیت را دارند رشد جمعیت کشور به سمت کاهش پیش می‌رود و این میزان به کمتر از یک درصد رسیده است. در دوره پنج ساله ۱۳۹۵-۱۳۹۰ رشد جمعیت کل کشور معادل ۱.۲۴ درصد بود اما بر اساس آخرین برآوردها رشد جمعیت در دوره‌های بعدی کاهش یافته است.

به این ترتیب در دوره ۱۴۰۰-۱۳۹۵ این نرخ برابر ۰.۹۸ درصد و در دوره ۱۴۰۵-۱۴۰۰ به ۰.۷۲ درصد پیش‌بینی می‌شود.

از نظر استانی بالاترین رشد جمعیت در دوره ۱۴۰۵-۱۴۰۰ به استان‌های سیستان و بلوچستان (۲.۰۳ درصد) یزد (۱.۵۸ درصد) و هرمزگان (۱.۴۱ درصد) تعلق دارد در حالی که کمترین مقدار مربوط به استان‌های خراسان شمالی (۰.۱۵- درصد) لرستان (۰.۰۳- درصد) و همدان (۰.۰ درصد) است.

افزایش شهرنشینی در کشور / قم بیشترین و سیستان و بلوچستان کمترین نرخ شهرنشینی را دارد بر اساس پیش‌بینی جمعیت کشور تا افق ۱۴۳۰ و جمعیت استانی تا سال ۱۴۱۵ در سال ۱۴۰۴ از هر ۱۰۰ نفر جمعیت ایران ۷۷ نفر در نقاط شهری زندگی می‌کنند.

در سال ۱۳۹۵ از هر ۱۰۰ نفر جمعیت ۷۴ نفر در نقاط شهری ساکن بودند که این میزان در سال ۱۴۰۴ به ۷۷ نفر افزایش یافته است.

در سال ۱۴۰۴ استان قم با ۹۶ درصد استان تهران با ۹۴.۹ درصد و استان البرز با ۹۳.۶ درصد بالاترین سهم شهرنشینی را دارا هستند. در مقابل استان سیستان و بلوچستان با ۵۴.۹ درصد استان کهگیلویه و بویراحمد با ۵۸.۶ درصد و استان گلستان با ۵۸.۸ درصد کمترین سهم شهرنشینی را دارند.

تمایل جمعیت ایران به سمت سالمندی نتایج پیش‌بینی‌های انجام شده در دفتر جمعیت نیروی کار و اقتصاد خانوار مرکز آمار ایران نشان می‌دهد که جمعیت ایران به سمت سالمندی می‌رود.

در سال ۱۴۰۴ از هر ۱۰۰ نفر جمعیت ایران ۸ نفر در سنین ۶۵ سال و بیشتر هستند در حالی که در سال ۱۳۹۵ از هر ۱۰۰ نفر ۶ نفر در این سنین بودند.

استان گیلان در سال ۱۴۰۴ با ۱۱.۶ درصد استان مازندران با ۱۰.۶ درصد و استان تهران با ۹.۱ درصد سالمندترین استان‌های کشور محسوب می‌شوند. در مقابل استان‌های سیستان و بلوچستان با ۳.۳ درصد هرمزگان با ۴.۹ درصد و بوشهر با ۵.۸ درصد جوان‌ترین استان‌های کشور هستند.

به علاوه بررسی وضعیت جنسیتی جمعیت ایران نشان می‌دهد که در سال ۱۴۰۴ به ازای هر ۱۰۱ مرد ۱۰۰ زن در کشور حضور دارند. در این سال نسبت جمعیتی در استان‌های یزد بوشهر و کهگیلویه و بویراحمد به ترتیب ۱۰۵.۲ ۱۰۳.۸ و ۱۰۲.۸ درصد بیشترین سهم را دارا هستند و در مقابل استان‌های خراسان جنوبی اردبیل و سیستان و بلوچستان با مقادیر ۸۵.۲ ۸۸.۴ و ۸۸.۸ درصد کمترین سهم را به خود اختصاص داده‌اند.

پیش‌بینی و بررسی وضعیت تعداد خانوارهای کشور نشان می‌دهد که تعداد خانوارها در حال افزایش است. در سال ۱۴۰۳ تعداد خانوارهای کشور به بیش از ۲۸ میلیون خانوار رسیده است.

تعداد خانوار کل کشور نیز از ۲۴ میلیون و ۱۹۶ هزار خانوار در سال ۱۳۹۵ به ۲۸ میلیون و ۸۱ هزار خانوار در سال ۱۴۰۴ افزایش یافته است. در این سال تعداد خانوار شهری به ۲۲ میلیون و ۱۲۹ هزار و خانوار روستایی به ۵ میلیون و ۹۵۲ هزار برآورد می‌شود.

در خصوص بعد خانوار نیز باید اشاره کرد که این رقم در حال کاهش است. در سال ۱۴۰۴ بعد خانوار کل کشور به ۳.۱ برآورد می‌شود که در مقایسه با سال ۱۳۹۵ به میزان ۰.۲ کاهش یافته است.

در سال ۱۴۰۴ استان سیستان و بلوچستان با ۳.۶ بیشترین بعد خانوار و استان گیلان با ۲.۸ کمترین بعد خانوار را دارند.

در پایان باید تأکید شود که نتایج پیش‌بینی‌ها و برآوردهای جمعیت و خانوار پس از اجرای سرشماری ۱۴۰۵ و تولید آمارهای جدید مورد بازنگری قرار خواهند گرفت. به نقل از مهر

انتهای پیام/