۴۰ سال پس از هشدار جهانی: آینده سوراخ لایه اوزون چگونه رقم خورد؟
در سال ۱۹۸۵ دانشمندان طی مطالعه‌ای تحت عنوان بررسی قطب جنوب بریتانیا به طرز چشمگیری نازک شدن لایه اوزون در بالای قاره جنوبگان را شناسایی کردند. این کشف نگرانی‌های جهانی را درباره پیامدهای منفی از بین رفتن لایه اوزون بر سلامت انسان و اکوسیستم‌ها برانگیخت. لایه اوزون که در استراتوسفر وجود دارد به عنوان یک محافظ در برابر پرتوهای مضر فرابنفش خورشید عمل می‌کند و عدم وجود آن می‌تواند خطر ابتلا به سرطان پوست آسیب‌های دی‌ان‌ای آب‌مروارید و سایر بیماری‌ها را برای انسان‌ها و حیوانات افزایش دهد. همچنین رشد و توسعه گیاهان نیز تحت تأثیر قرار خواهد گرفت.
دومینیک هاجسون مدیر موقت علمی در مرکز تحقیقاتی قطب جنوب بریتانیا در تاریخ ۱۳ مه اعلام کرد: "کشف سوراخ لایه اوزون یکی از مهم‌ترین دستاوردهای زیست‌محیطی قرن بیستم است و نشان‌دهنده توانایی علم ارتباطات شفاف و همکاری‌های بین‌المللی در مقابله با تهدیدات جهانی است." جان شنکلین یکی از اعضای بازنشسته همین مرکز افزود: "زمانی که ۴۰ سال پیش یافته‌های خود را در مجله نیچر منتشر کردیم هرگز فکر نمی‌کردیم که چنین واکنشی جهانی به دنبال داشته باشد."
دانشمندان متوجه شدند که تولید مواد کلروفلوئوروکربن‌ها (CFCs) که در سیستم‌های خنک‌کننده اسپری‌های آئروسل و خاموش‌کننده‌های آتش استفاده می‌شود عامل اصلی این مشکل هستند. بر اساس اطلاعات ارائه شده هنگامی که اتم‌های کلر و برم ناشی از CFCها به استراتوسفر می‌رسند و با مولکول‌های اوزون تماس برقرار می‌کنند باعث تخریب آن‌ها می‌شوند. این فرآیند تخریب به مراتب سریع‌تر از تولید طبیعی اوزون صورت می‌گیرد.
در حال حاضر سوراخ بزرگی هر سال در بهار در بالای قطب جنوب تشکیل می‌شود و ترمیم لایه اوزون به آرامی در حال پیشرفت است. با اینکه نشانه‌هایی از بهبود دیده می‌شود اما این روند به کندی ادامه دارد. دانشمندان بیان می‌کنند که برخی CFCها ممکن است بیش از ۵۰ سال در جو باقی بمانند بنابراین تعمیر کامل لایه اوزون ممکن است تا پس از سال ۲۰۷۰ به طول بینجامد. شنکلین همچنین اشاره کرد که نرخ فعلی ترمیم کندتر از پیش‌بینی‌هاست و احتمال می‌رود که تغییرات اقلیمی بر آن تأثیر بگذارد.
کشف سوراخ لایه اوزون به تصویب پروتکل مونترال در سال ۱۹۸۷ منجر شد؛ توافقی جهانی که تولید و استفاده از مواد تخریب‌کننده اوزون را محدود کرد و به تدریج حذف آن‌ها را ممکن ساخت. این توافق یکی از موفق‌ترین پیمان‌های زیست‌محیطی جهان به شمار می‌رود و با جلوگیری از ورود پرتوهای مضر فرابنفش به سطح زمین جان هزاران انسان را نجات داده است. شنکلین اظهار داشت: "پروتکل مونترال نمونه‌ای از توافق‌نامه‌ای بسیار موفق است که تمامی دولت‌های جهان آن را امضا کرده‌اند و تأثیرات مثبتی دارد."
شنکلین در پاسخ به این سوال که آیا عدم موفقیت در مقابله با انتشار گازهای گلخانه‌ای و تغییرات اقلیمی او را نگران می‌کند گفت: "کاملاً همین‌طور است. پروتکل مونترال نشان‌دهنده اقداماتی است که می‌توان انجام داد اما در بسیاری از مسائل زیست‌محیطی دیگر تنها گفتگو و اقداماتی محدود وجود دارد." او افزود: "این مسأله بیشتر به دلیل نادرست بودن مدل اقتصادی ماست که فرض می‌کند منابع نامحدودند و استفاده از آن هیچ هزینه‌ای ندارد. این تفکر اشتباه بحران‌هایی را به وجود آورده که می‌توانستیم از آن‌ها جلوگیری کنیم." انتهای پیام به نقل از tgju
انتهای پیام/