توافق پنهانی رضاخان و بریتانیایی‌ها در مرکز تهران
سقاخانه آقا شیخ هادی که نامش به روحانی معروف دوره قاجار و همچنین موضوع نفت مربوط می‌شود در خیابان آقا شیخ هادی و در مقابل کوچه بیدل در مرکز تهران قرار دارد. میزان نقش آقا شیخ هادی نجم آبادی روحانی مشهور دوره ناصری و مظفری در ساخت این سقاخانه مورد بحث قرار دارد. بر اساس یکی از روایت‌ها فردی به نام اوستا محمد معمار زمین سقاخانه را به منظور تأمین آب آشامیدنی برای اهالی و مسافران و نیز برای روشنایی در شب با نور شمع خریداری کرده و سقاخانه را بنا کرده است.
در گذشته این سقاخانه دارای دری مشبک و آهنی با طرح‌های اسلیمی بود. دیوارهای داخلی سقاخانه گچ‌اندود و سقف آن به شکل یک خیمه و چند درخت نخل با رنگ روغن نقاشی شده بود. در مراحل بعد سقف با کاشی‌های منقش به گل و بته‌های اسلیمی تزئین شد. سنگ آبخوری سقاخانه با ابزار دستی گود و با نقوشی از پارچ آب و گل حجاری شده بود. ایوانی در جلوی سقاخانه وجود داشت که شمع‌ها بر روی آن روشن می‌شدند.
در سال ۱۳۸۷ ملک سقاخانه به فروش رسید و سقاخانه تخریب شد اما به درخواست اهالی منطقه پنجره‌ای مشبک با شیشه‌های دودی در محل سابق سقاخانه ساخته شد.
روزهای ابتدایی تابستان ۱۳۰۳ زمانی که رضاخان سردارسپه در قائل جمهوری‌خواهی با شکست مواجه شده بود او به دنبال فرصتی برای احیای اهداف تمامیت‌خواهانه خود بود. او نقشه‌ای برای ایجاد آشوب کنترل‌شده در تهران طراحی کرد تا به بهانه آن حکومت نظامی اعلام کند و در نهایت به اهداف سیاسی خود دست یابد. انگلیسی‌ها که از مدت‌ها قبل به دلیل فعالیت شرکت نفتی آمریکایی سینکلر در ایران نگران بودند به رضاخان کمک کردند تا هم به اهداف خود برسد و هم منافعشان تأمین شود.
در ۲۵ تیر ۱۳۰۳ شایعه‌ای در تهران به وجود آمد که در سقاخانه شیخ هادی معجزه‌ای رخ داده است. به مناسبت این معجزه دو شب بازار و خیابان‌ها چراغانی شدند. سرگرد رابرت امبری معاون کنسول سفارت آمریکا به همراه دوستش سیمور به سقاخانه رفتند اما مردم مانع عکسبرداری شدند و دو نیروی پلیس برای یاری به آنها مداخله کردند. در نهایت جمعیت خشمگین به آنها حمله کردند و امبری به شدت مجروح شد. او در بیمارستان جان خود را از دست داد اما سیمور نجات پیدا کرد.
دولت آمریکا پس از این حادثه خواهان برقراری عدالت شد و رضاخان به سرعت یک محاکمه نظامی تشکیل داد. در این محاکمه بیست نفر محکوم شدند و سه نفر از جمله ملا حسین به اعدام محکوم شدند. این قضیه به پرداخت غرامت ۸۵ هزار دلار به همسر امبری و هزینه‌های دیگر منجر شد.
با اعلام حکومت نظامی از سوی رضاخان وضعیت در تهران تا اواسط بهار ۱۳۰۵ ادامه داشت و شرکت سینکلر نیز تصمیم به ترک فعالیت‌های خود در ایران گرفت. به نقل از tgju
انتهای پیام/