اخبار
فاجعه میکروپلاستیک‌ها در آبزیان تجاری دریای عمان
پلاستیک‌ها از دهه ۱۹۴۰ میلادی به طور گسترده تولید و مصرف شده و اکنون میزان تولید سالانه آن‌ها از ۳۵۰ میلیون تن فراتر رفته است. بخش بزرگی از این حجم عظیم زباله در نهایت به دریاها راه می‌یابد و به تدریج به ذراتی بسیار کوچک به نام میکروپلاستیک تبدیل می‌شود. این ذرات که اندازه‌ای کمتر از پنج میلی‌متر دارند به راحتی در آب معلق می‌مانند. ویژگی خطرناک آن‌ها این است که در طبیعت تجزیه نمی‌شوند و به دلیل سطح وسیع‌شان آلودگی‌های شیمیایی و فلزات سنگین را به خود جذب می‌کنند. از سوی دیگر موجودات آبزی از زئوپلانکتون تا ماهیان بزرگ‌تر این ذرات را بلعیده و در بافت‌ها و اندام‌های خود انباشته می‌کنند. نگرانی بزرگ‌تر زمانی است که این میکروپلاستیک‌ها از طریق زنجیره غذایی به انسان منتقل می‌شوند. وقتی ماهی یا دیگر محصولات دریایی آلوده به این ذرات مصرف شوند آلودگی می‌تواند وارد بدن انسان شده و اثرات نامطلوبی در بلندمدت داشته باشد. این اثرات شامل حمل مواد شیمیایی سمی و تجمع تدریجی آن‌ها در بدن است که می‌تواند پیامدهایی بر سلامت انسان داشته باشد. بنابراین بررسی وضعیت آلودگی میکروپلاستیک‌ها در گونه‌های غذایی دریایی اهمیت زیادی دارد به‌ویژه در مناطقی نظیر دریای عمان که یکی از منابع مهم ماهی در کشور به شمار می‌رود.
در همین راستا تحقیقی توسط لعبت تقوی دانشیار گروه علوم محیط‌زیست و جنگل دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران و دو پژوهشگر دیگر از این دانشگاه و با همکاری سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی انجام شد که به بررسی آلودگی میکروپلاستیک‌ها در دو گونه مهم ماهی تجاری شمال دریای عمان پرداخت. این پژوهش به‌طور ویژه به بررسی وجود و نوع این ذرات در ماهی کفشک تیزدندان و ماهی شینگ متمرکز شد تا تصویری روشن از میزان آلودگی این گونه‌ها ارائه دهد. برای انجام این بررسی از هر گونه ۱۰ نمونه ماهی خریداری شد و سپس دستگاه گوارش این ۲۰ نمونه با استفاده از میکروسکوپ ویژه مورد بررسی قرار گرفت تا تعداد اندازه رنگ و شکل میکروپلاستیک‌ها مشخص شود. در ادامه دستگاه طیف‌سنج رامان برای شناسایی ترکیب پلیمری این ذرات استفاده شد تا نوع پلاستیک‌ها به دقت تعیین گردد.
نتایج نشان دادند که میکروپلاستیک در تمامی نمونه‌ها وجود داشته و در مجموع ۱۲۵ ذره در هر گرم از محتوای دستگاه گوارش ماهی‌ها شمارش شد. بیشترین شکل مشاهده‌شده فیبر بود که حدود ۹۵ درصد ذرات را تشکیل می‌داد. رنگ غالب این ذرات آبی بود و اندازه آن‌ها بیشتر در محدوده ۲۰۰ تا ۵۰۰ میکرومتر قرار داشت. از نظر نوع پلاستیک دو پلیمر پلی‌اتیلن ترفتالات (PET) و پلی‌وینیل کلراید (PVC) بیشترین فراوانی را داشتند. این پلیمرها معمولاً در تولید بطری‌های پلاستیکی بسته‌بندی‌ها و انواع لوله‌ها به کار می‌روند و حضورشان در بدن ماهی‌ها نشان‌دهنده ورود مستقیم یا غیرمستقیم زباله‌های پلاستیکی انسانی به دریا است.
این یافته‌ها تأیید می‌کنند که آلودگی میکروپلاستیک‌ها در دریای عمان نه تنها وجود دارد بلکه در گونه‌های مهم تجاری نیز قابل توجه است. چنین وضعیتی می‌تواند پیامدهای زیست‌محیطی و بهداشتی مهمی داشته باشد و زنگ خطری برای مدیریت پسماند و آلودگی‌های دریایی به شمار می‌رود. اهمیت این تحقیق در آن است که اطلاعات پایه‌ای درباره آلودگی میکروپلاستیک‌ها در این منطقه فراهم می‌کند. با توجه به این که میکروپلاستیک‌ها می‌توانند حامل آلودگی‌های شیمیایی خطرناک باشند حضور آن‌ها در گونه‌های غذایی پرمصرف می‌تواند به معنای افزایش خطر برای مصرف‌کنندگان انسانی باشد. این موضوع به‌ویژه برای مناطقی که مصرف ماهی و محصولات دریایی در آن‌ها بالاست جدی‌تر است. به علاوه نتایج این مطالعه می‌تواند به تحقیقات آینده درباره مسیرهای ورود این آلودگی‌ها و چگونگی کنترل آن‌ها کمک کند. از دیگر سو این یافته‌ها بر لزوم اجرای سیاست‌های دقیق‌تر برای کاهش ورود زباله‌های پلاستیکی به دریا و بهبود مدیریت پسماندهای شهری و صنعتی تأکید دارد به‌ویژه در اسکله‌ها و لنگرگاه‌ها که یکی از منابع اصلی آلودگی به شمار می‌آیند. مقاله علمی پژوهشی برگرفته از این تحقیق در «نشریه علوم و تکنولوژی محیط‌زیست» منتشر شده که وابسته به دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات است. به نقل از tgju
انتهای پیام/