اخبار
جهان پس از ۷ اکتبر: پایان عصر تسلط غربی
هفتم اکتبر ۲۰۲۳ یک تاریخ مهم در تقویم جهانی محسوب می‌شود؛ روزی که توازن قدرت در خاورمیانه و حتی در نظام بین‌الملل را به چالش کشید. حمله حماس به اسرائیل و واکنش بی‌رحمانه تل‌آویو نه تنها آتش جنگ را شعله‌ور ساخت بلکه واقعیتی را نمایان کرد که بسیاری تمایل به نادیده گرفتن آن داشتند: نظم قبلی منطقه دیگر قادر به ادامه حیات نیست. بر اساس تحلیل‌های جدید اندیشکده‌ها و نهادهای بین‌المللی این رویداد اکنون شش محور اساسی از تغییر در سیاست اقتصاد و افکار عمومی جهان را نمایان می‌سازد.
۱. فروپاشی رؤیای «خاورمیانه نو» پیش از هفتم اکتبر پروژه‌هایی نظیر «پیمان ابراهیم» «کریدور هند-اروپا (IMEC)» و روند عادی‌سازی روابط با اسرائیل به‌عنوان آینده‌ای روشن برای منطقه معرفی می‌شدند اما جنگ غزه این تصویر خوش‌بینانه را به چالش کشید. کشورهای عربی متوجه شدند که نادیده گرفتن مسئله فلسطین هزینه‌ای سنگین به همراه دارد و هیچ نظمی بدون توجه به ریشه‌های تاریخی این بحران پایدار نخواهد بود.
۲. آمریکا؛ قدرتی درگیر با محدودیت‌های خود واشنگتن دوباره تلاش کرد تا با حضور نظامی و دیپلماسی فعال بحران را مدیریت کند؛ اما افکار عمومی داخلی و فشارهای جهانی نشان دادند که دوران تسلط مطلق آمریکا به پایان رسیده است. حمایت بدون قید و شرط از اسرائیل نه تنها به وجهه جهانی ایالات متحده آسیب زد بلکه مشروعیت اخلاقی نظم غربی را نیز تحت سؤال قرار داد.
۳. بیداری افکار عمومی در جهان عرب در حالی که برخی دولت‌های عربی سکوت یا مصالحه را انتخاب کردند خیابان‌های عربی از قاهره تا رباط شاهد بازگشت قوی همبستگی با مردم فلسطین بود. این گسست میان سیاست رسمی و وجدان عمومی نشانه‌ای از آغاز دوره‌ای جدید از سیاست مردمی در منطقه به شمار می‌رود؛ دوره‌ای که نمی‌توان آن را تنها با قراردادهای سیاسی کنترل کرد.
۴. اسرائیل؛ قدرت نظامی با بحران مشروعیت اگرچه اسرائیل از نظر نظامی برتری دارد اما در صحنه سیاسی و اجتماعی با بحرانی بی‌سابقه مواجه است. تظاهرات داخلی اختلافات سیاسی و افزایش فشارهای بین‌المللی باعث شده تا این رژیم در وضعیتی معلق میان پیروزی نظامی و شکست سیاسی قرار گیرد.
۵. اختلال در شریان‌های اقتصاد جهانی حملات به ناوگان دریایی در دریای سرخ و تهدید خطوط انتقال انرژی و کابل‌های ارتباطی نشان می‌دهد که جنگ غزه فراتر از یک مسئله منطقه‌ای است. بازارهای جهانی مسیرهای تجاری و زنجیره تأمین فناوری تحت تأثیر قرار گرفتند و بسیاری از کشورها به فکر مسیرهای جایگزین و سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های مستقل افتادند.
۶. بازتعریف قدرت میان شمال و جنوب جهانی واکنش کشورهای آمریکای لاتین آفریقا و آسیا به بحران غزه نشانه‌ای از پایان انحصار قدرت غربی در نظام بین‌الملل است. این کشورها دیگر در حاشیه نیستند و با مواضع مستقل خود از تشکیل ائتلاف‌های جدید و بازنگری در نقش سازمان‌های بین‌المللی سخن می‌گویند. هفتم اکتبر به واقع نقطه‌ای بود که شکاف میان شمال و جنوب به تضادی ساختاری در نظم جهانی تبدیل شد.
جهانی که به عقب برنمی‌گردد تحولات پس از هفتم اکتبر نشان می‌دهد که جهان در آستانه بازتعریف مفاهیم قدرت مشروعیت و امنیت است. از تل‌آویو تا واشنگتن و از قاهره تا برلین همه متوجه‌اند که دیگر بازگشت به وضعیت پیش از آن روز ممکن نیست. هفتم اکتبر نه تنها جنگی را آغاز کرد بلکه پایان دوره‌ای از توهم نظم پایدار غرب‌محور را رقم زد. به نقل از tgju
انتهای پیام/