اخبار
رشد بورس: تحلیل اثر مکانیسم ماشه و دلایل افزایش قیمت‌ها
در شب جمعه و در حین رأی‌گیری شورای امنیت سازمان ملل اعضا به طرح ارائه شده از سوی چین و روسیه برای به تعویق انداختن اجرای مکانیزم ماشه رأی منفی دادند. انتظار می‌رفت این موضوع منجر به کاهش شدید بورس در روز شنبه شود اما بر خلاف پیش‌بینی‌ها شاخص کل بورس تهران در معاملات روز گذشته روندی معکوس را تجربه کرد. بررسی‌های انجام شده نشان می‌دهد که پیشخور شدن اخبار منفی جذابیت ارزشی سهام انتظارات تورمی و افزایش نرخ ارز از جمله عواملی بودند که به رشد بورس در معاملات دیروز کمک کردند.
در معاملات امروز شاخص کل بورس تهران با افزایش ۵۳هزار و ۲۷۰ واحدی معادل ۲.۱ درصد به سطح ۲میلیون و ۵۷۷هزار واحد رسید. همچنین ۸۷۰ میلیارد تومان نقدینگی جدید از سوی سرمایه‌گذاران حقیقی به بازار سهام وارد شد و ارزش کل معاملات به ۳۶۰۰ میلیارد تومان رسید. به علاوه تعداد نمادهای مثبت بیشتر از نمادهای منفی بود؛ به طوری که ۵۶۶ نماد رشد کردند و تنها ۱۳۹ نماد با افت ارزش روبرو شدند. این تحولات ارزش کل بازار سرمایه را به حدود ۸۶ میلیارد دلار رساند.
علت اصلی این واکنش مثبت را می‌توان در رفتار طبیعی بازار سرمایه جست‌وجو کرد. بورس معمولاً پیش از وقوع رویدادها و اخبار آنها را پیشخور می‌کند؛ به عبارت دیگر با وجود شایعات و گمانه‌زنی‌ها درباره فعال‌سازی مکانیزم ماشه بازار با کاهش‌های پی‌درپی اثر آن را در قیمت‌ها منعکس کرده بود. بنابراین با اعلام رسمی این رویداد دیگر نیرویی برای ادامه نزول وجود نداشت و بازار توانست با کاهش فشار روانی مسیر صعودی را انتخاب کند. بدین ترتیب سرمایه‌گذاران از حالت ترس عبور کرده و به بازسازی انتظارات خود پرداختند.
نگرانی‌ها و شایعات قبل از اعلام رسمی فشار زیادی بر بازار ایجاد کرده بود. با قطعی شدن موضوع ابهام کاهش یافت و بازار به سمت تعادل حرکت کرد. این پدیده در بازارهای جهانی نیز مشاهده می‌شود؛ پس از وقوع یک رویداد پرریسک اگر شرایط بدتر از انتظار نباشد بازارها معمولاً به سمت بازگشت مثبت می‌روند. همچنین فعالان بازار تجربه کرده‌اند که حتی با وجود تحریم‌های شدید فعالیت اقتصادی و صادرات به‌طور کامل متوقف نمی‌شود. سرمایه‌گذاران با مقایسه شرایط امروز با موج اول تحریم‌ها به این نتیجه رسیده‌اند که اثرگذاری واقعی مکانیزم ماشه محدود است و بیشتر جنبه روانی دارد.
علاوه بر این با اعلام خبر فعال‌سازی مکانیزم ماشه برخی از سرمایه‌گذاران انتظار افزایش نرخ ارز و تورم را داشتند. در چنین شرایطی بورس می‌تواند اثرات این انتظارات را در خود منعکس کند زیرا شرکت‌ها به تدریج قیمت محصولات خود را با تورم تطبیق می‌دهند.
بسیاری از سرمایه‌گذاران خرد در شرایط تورمی به دنبال بازاری برای حفظ ارزش پول خود هستند. با توجه به افت‌های اخیر بورس نسبت به بازارهای دیگر مانند ملک و خودرو نقدشونده‌تر و کم‌هزینه‌تر به نظر می‌رسد. از سویی دیگر وضعیت بنیادی بسیاری از شرکت‌های بورس نیز در رشد بازار تأثیرگذار بود. بررسی نسبت قیمت به سود (P/E) نشان می‌دهد که سهام بخش بزرگی از صنایع به‌دلیل کاهش‌های مداوم به کف‌های تاریخی نزدیک شده است. این سطوح قیمتی برای سرمایه‌گذاران جذاب هستند زیرا احتمال زیان بیشتر کاهش یافته و انگیزه خرید افزایش یافته است. این جذابیت ارزشی همچنین موجب شد تا تقاضا در بازار تقویت شود و جریان جدیدی از نقدینگی به سمت بورس حرکت کند.
علاوه بر این افزایش نرخ ارز نیز به رشد بازار کمک کرد. با بالا رفتن قیمت دلار شرکت‌های صادراتی مانند پتروشیمی‌ها فولادی‌ها و معدنی‌ها با چشم‌انداز درآمدی بهتری مواجه شدند زیرا فروش دلاری آنها در داخل کشور به ریال تسعیر می‌شود و این موضوع به افزایش سودآوری آنها می‌انجامد. همین انتظارات باعث شد تا سهام صنایع صادرات‌محور در کانون توجه سرمایه‌گذاران قرار گیرد و رشد شاخص کل را تسریع کند.
از این رو می‌توان گفت که رشد اخیر بورس نتیجه ترکیب چند عامل است.
در عین حال بازارهای موازی در مقایسه با بورس امروز رفتار متفاوتی را نشان دادند. قیمت طلا و ارز همزمان با رشد بورس افزایش یافت. طلای ۱۸ عیار بیش از ۲ درصد گران شد و به بالای ۱۰ میلیون تومان رسید. قیمت دلار به مرز ۱۱۱ هزار تومان و بهای سکه طرح جدید به حدود ۱۱۱ میلیون تومان رسید. کارشناسان بر این باورند که این رشدها عمدتاً ناشی از فضای روانی و انتظارات کوتاه‌مدت بوده و احتمال کاهش آنها پس از فروکش کردن هیجانات وجود دارد.
کارشناسان اقتصادی در تحلیل این وضعیت بر اهمیت کنترل انتظارات تورمی تأکید دارند. به گفته عباس خندان عضو هیأت علمی دانشگاه خوارزمی اثر تحریم‌های جدید کمتر از تحریم‌های موج اول در ۱۵ سال گذشته است و فشار روانی آنها بر اقتصاد بیشتر از اثر واقعی‌شان است. او همچنین می‌گوید که واردات طلا توسط بانک مرکزی می‌تواند به‌عنوان سپری در برابر فشارهای خارجی عمل کند. حسین صمصامی اقتصاددان و عضو کمیسیون اقتصادی مجلس نیز بر این باور است که تحریم‌های بازگشتی بیشتر جنبه هسته‌ای و موشکی دارند و تأثیر مستقیمی بر فروش نفت ایران ندارند. او همچنین هشدار می‌دهد که انتظارات تورمی باید به سرعت مهار شود وگرنه فشار روانی می‌تواند بر اقتصاد کشور غلبه کند. به نقل از همشهری آنلاین
انتهای پیام/