اخبار
بن‌سلمان و چک‌کشی در دنیای رؤیاهای ناتمام
دیدار روز سه‌شنبه ولی‌عهد عربستان محمد بن‌سلمان با دونالد ترامپ در کاخ سفید بار دیگر موضوعات اقتصادی و سیاسی را در روابط میان ریاض و واشنگتن به کانون توجه رساند. بر اساس اظهارات منابع آمریکایی ترامپ در این نشست از میزان سرمایه‌گذاری سعودی در ایالات متحده با رقم ۶۰۰ میلیارد دلار یاد کرد و از بن‌سلمان پرسید که آیا این مقدار می‌تواند به یک تریلیون دلار افزایش یابد. ولی‌عهد عربستان نیز بدون ارائه جدول زمانی مشخص این پیشنهاد را مورد قبول قرار داد. این ادعا که به اندازه‌ای معادل بیش از نیمی از تولید ناخالص داخلی سالانه عربستان است واکنش‌های زیادی را در محافل کارشناسی برانگیخته است.
در ایران فؤاد ایزدی کارشناس مسائل آمریکا در این خصوص اظهارنظر کرده و بیان کرده است: «وزارت اقتصاد عربستان اعلام کرده که کسری بودجه این کشور در سال ۲۰۲۵ به ۶۵ میلیارد دلار خواهد رسید در حالی که میانگین کسری بودجه سال‌های گذشته ۳۵ میلیارد دلار بوده است. کشوری که با کسری بودجه برای تأمین هزینه‌های سالانه خود مواجه است چگونه می‌تواند هزار میلیارد دلار در آمریکا سرمایه‌گذاری کند؟» این پرسش و داده‌های واقعی اقتصادی عربستان نقطه شروعی برای تحلیل این وعده بزرگ به شمار می‌رود.
وضعیت اقتصادی عربستان نشان‌دهنده فاصله بین اظهارات و واقعیت‌هاست. کسری بودجه رو به افزایش و درآمدهای محدود نفتی اقتصاد عربستان را بسیار وابسته به درآمد نفتی کرده است. با کاهش قیمت واقعی نفت و افزایش هزینه‌ها این کشور با مشکلات جدی مالی مواجه شده است. طبق اعلام وزارت دارایی عربستان کسری بودجه ۲۰۲۵ به ۶۵ میلیارد دلار خواهد رسید نشان‌دهنده چالش‌های دولت سعودی در تأمین هزینه‌های جاری.
این کسری در حالی ادامه دارد که طرح‌های کلان ولی‌عهد مانند شهر آینده‌نگر «نئوم» نه تنها سودآور نبوده بلکه با کمبود منابع مالی نیز مواجه است. عربستان مجبور است برخی پروژه‌های نئوم را کوچک‌سازی تعلیق یا زمان‌بندی آن‌ها را طولانی‌تر کند. گزارش‌های متعدد از منابع غربی نشان می‌دهد که پروژه‌های چشم‌انداز 2030 با «کمبود سرمایه» «عدم تحقق درآمدهای غیرنفتی» و «تأخیرهای گسترده» دست و پنجه نرم می‌کنند.
در حالی که دولت عربستان وعده‌های میلیارد دلاری در آمریکا می‌دهد ساختار داخلی اقتصاد این کشور به شدت بر پایه وام و بدهی بنا شده است. بازار وام‌دهی دیجیتال به صورت بی‌سابقه‌ای رشد کرده و پیش‌بینی می‌شود که تا سال ۲۰۳۰ از ۵۶ میلیارد دلار فراتر رود. رشد سریع این بازار از یک سو به تأمین مالی کسب‌وکارهای کوچک کمک کرده اما از سوی دیگر خطر ایجاد یک چرخه بدهی را افزایش داده است. کارشناسان اقتصادی هشدار می‌دهند که وام‌دهی بدون نظارت کافی می‌تواند اقتصاد عربستان را در برابر شوک‌های نفتی آسیب‌پذیرتر کند.
پروژه‌های مرتبط با چشم‌انداز 2030 از جمله «نئوم» و دیگر سرمایه‌گذاری‌ها به دلیل کمبود نقدینگی و تغییرات مکرر در طراحی با تأخیر مواجه شده‌اند. در این شرایط وعده سرمایه‌گذاری یک تریلیون دلاری در آمریکا به نظر می‌رسد که با توجه به وضعیت پروژه‌های داخلی غیرواقعی باشد.
علاوه بر این پیش از مطرح شدن رقم «یک تریلیون دلار» مجموع سرمایه‌گذاری عربستان در اقتصاد آمریکا شامل صندوق‌های دولتی و خرید سهام به مراتب کمتر از این رقم بوده است. طبق داده‌های رسمی حجم سرمایه‌گذاری عربستان در آمریکا در سال‌های اخیر حدود ۱۲۰ تا ۱۵۰ میلیارد دلار برآورد شده است.
در نهایت وعده سرمایه‌گذاری یک تریلیون دلاری عربستان در آمریکا بیشتر به یک نمایش سیاسی شبیه است تا یک برنامه اقتصادی واقعی. ساختار واقعی اقتصاد عربستان از کسری بودجه فزاینده تا بدهی‌های داخلی و بحران نقدینگی در پروژه‌ها نشان می‌دهد که تحقق چنین وعده‌ای در کوتاه‌مدت و میان‌مدت ممکن نیست. به عبارتی عربستان در حال حاضر در وضعیتی نیست که بتواند بزرگ‌ترین سرمایه‌گذاری خارجی تاریخ خود را انجام دهد در حالی که در داخل کشور برای تکمیل پروژه‌هایی مانند نئوم نیز با کمبود منابع مواجه است. به نقل از tgju
انتهای پیام/